Hoera, een energietransitie!

Of hoera de reactie is die het meest doorklinkt in 2018 is de vraag, maar dat zou eigenlijk wel zo moeten zijn. Want wat een mogelijkheden biedt de meest ingrijpende energietransitie sinds de overgang naar aardgas in de jaren 60.

Oneindige energievoorraad

Een oneindige energievoorraad die er ook nog eens voor zorgt dat onze kinderen en kleinkinderen ook nog een wereld hebben om in te leven. En die ervoor zorgt dat we niet afhankelijk zijn van politiek instabiele landen en een boost geven aan de werkgelegenheid. Win win win zou je zeggen, toch?

Maar wat maakt het dan dat de gemiddelde Nederlander niet staat te juichen wanneer het gaat om duurzame energie? En er zelfs een behoorlijke weerstand is wanneer je als gemeente je plannen bekend maakt omtrent je toekomstige energievoorziening.

Weerstand tegen duurzame energie

Verandering is lastig. Zeker wanneer je eigenlijk best tevreden bent over de huidige situatie. Hoezo is er in de toekomst geen gas meer? Dat zien we dan wel weer. Mijn buurman kan toch eerst beginnen, dan zie ik later wel. Ik leg wel wat zonnepanelen op mijn dak. En ik draai wel een wasje minder, dan bespaar ik energie, dus heb ik minder nodig. Of, ook wel bekend, hoezo moeten we iets doen aan…, dat zal allemaal best wel meevallen.

Windmolens willen we niet, want die geven overlast. Een warmtenet ook niet, want dan moeten we meer gaan betalen voor onze warmtevoorziening. Warmtepompen? Nee, die maken zo’n herrie. Zonnepanelen, top, alleen willen we daar ook weer geen voetbalvelden vol van.

De sense of urgency is er niet. Dat mag duidelijk zijn. Daar ligt een duidelijke taak voor ons allen. Bewustwording is een grote stap in het proces. Niet alleen dat we over moeten op duurzame energie, maar ook hoe groot die opgave is. En dat we alle zeilen bij moeten zetten om uiteindelijk een volledig duurzame energievoorziening te creëren. Dat je energie moet besparen en dat iedere gemeente een energiemix zal moeten samenstellen waarbij gebruik wordt gemaakt van alle mogelijke vormen van duurzame energie. Maar hoe gaan we de burger overtuigen dat een grootschalige aanpak nodig is? En dat het hoe dan ook echt gaat gebeuren.

Ontwikkel een langetermijnvisie

Als gemeente zul je de lead moeten nemen. Breng in kaart welke mogelijkheden er zijn. Ontwikkel een visie, niet alleen tot 2020, maar ook tot 2030 en zelfs 2050. Zorg dat je weet waar je naartoe wilt en wat je daarvoor nodig hebt. Ook de industrie moet haar verantwoordelijkheid nemen. Als we het grootste deel van het energieverbruik kunnen verlagen en verduurzamen, dan hebben we een grote stap gemaakt. Iedereen heeft een maatschappelijke verantwoordelijkheid hierin.

Want uiteindelijk is niet de vraag of, maar hoe, wat, wie en waar? En zo snel mogelijk. Dus stel jezelf ook de vraag, hoe kunnen we versnellen? Tel maar uit. Met 6.000.000 woningen die in 2050 allemaal een duurzame warmtevoorziening moeten hebben, praten we al over 120.000 woningen per jaar. En dan hebben we nog lang niet alle doelen uit Parijs behaalt.

De energietransitie is zeker niet onmogelijk

Maar het is zeker niet onmogelijk. Kijk maar welke geweldige ontwikkelingen en initiatieven we al hebben zien ontstaan. Wat te denken van de kostenreductie die bij wind op zee al een feit is en nu ook bij wind op land gerealiseerd gaat worden. De eerste subsidievrije windparken op zee worden al gebouwd.

Burgerinitiatieven springen als paddenstoelen uit de grond, energiecoöperaties worden opgericht. In landen om ons heen wordt restwarmte al grootschalig ingezet om huishoudens te verwarmen. De ontwikkelingen op het gebied van energieopslag gaan razendsnel. En er wordt redelijk wat haast gemaakt met nieuwe wet- en regelgeving die de energietransitie faciliteert.

Wat houdt ons dan nog tegen om deze transitie in snel tempo waar te maken?

Ik spreek veel verschillende stakeholders. En wat me opvalt is dat velen van hen enthousiast zijn om concreet aan de slag te gaan. Niet volgend jaar, niet volgende maand, maar nu. Want ook al loop je tegen een aantal uitdagingen aan, laat die je er niet van weerhouden om gewoon te beginnen. Wacht niet af tot de Rijksoverheid het ideale kader schept, of tot die ene nieuwe technische ontwikkeling er is. Start nu! Met alles en iedereen wat je hebt. En je zult zien dat door te denken in kansen, er een beweging ontstaat waarbij zowel de maatschappij als de overheid als het bedrijfsleven met elkaar deze uitdaging aangaan. Maak gebruik van elkaars expertise en ervaring. Leg verbanden en schroom niet om te leren van elkaars fouten.

En dan spreek ik jullie graag volgend jaar weer. Want dan ontstaat er een echte transitie waarvan onze kinderen en kleinkinderen straks zullen zeggen: Weet je nog? Toen we van gas los gingen? Wat was dat gaaf hè?