‘Ik ben Zwitserland’

De energietransitie is een complexe exercitie. Wie heeft overzicht over de technologische (on)mogelijkheden en de ruimte die wet- en regelgeving biedt (of niet)? En wie brengt partijen met botsende belangen op één lijn? Dat doen mensen zoals Joris Knigge, strategisch adviseur energietransitie bij advies- en ingenieursbureau Antea Group (voorheen Oranjewoud) en tevens docent van de verkorte opleiding Adviseur Energietransitie. Op het kruispunt van belangen wijst hij zijn opdrachtgevers (overheden, netbeheerders en het bedrijfsleven) waar ze kunnen voorsorteren op de energietransitie.

In hoeverre is de rol adviseur energietransitie veranderd de afgelopen jaren?

‘Vroeger hadden we vooral een een-op-een-relatie met onze opdrachtgevers. Dat is veranderd. Tegenwoordig zijn bij iedere opdracht meerdere partijen betrokken, die samen aan de oplossing moeten werken. Bijvoorbeeld een gemeente als opdrachtgever, een netbeheerder, een energiemaatschappij en soms ook een projectontwikkelaar. Dat betekent voor ons als adviseurs dat we steeds meer als een neutrale partij tussen die partijen gaan staan. Een onafhankelijke spin in het web. Natuurlijk houden we altijd de vraag van de opdrachtgever in ons achterhoofd, maar om een probleem echt te kunnen oplossen hebben we de medewerking van alle betrokken partijen nodig.’

Waar ligt voor jou de grootste uitdaging binnen de energietransitie?

‘Dat alles met elkaar in balans te brengen. Het gaat niet alleen over partijen met soms tegenstrijdige belangen die je moet verenigen, maar ook over het verdienmodel, de wet- en regelgeving en de technologie. Van al die aspecten moet je het nodige weten. Zo is een netbeheerder aan nogal wat wetten en regels gebonden. Soms mogen dingen gewoon niet. Kortom: de rol van de adviseur is breder en complexer geworden. Er is kennis van zaken nodig en diplomatie om partijen te laten inzien dat het publieke belang van de energietransitie hun eigen belang overstijgt. We hebben er immers allemaal belang bij dat de energievoorziening betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar is.’

Hoe kan een adviseur energietransitie koppelkansen creëren?

‘Dat kan op diverse manieren. Als je de grond in moet om het net te verzwaren, zou je meteen ondergrondse waterbuffering kunnen aanleggen en de ruimte vervolgens groener kunnen inrichten. Wij noemen dat ‘de oplossingsruimte vergroten’. Dat is zinvol want de overheid ziet zich naast de energietransitie voor nog meer opgaven geplaatst, zoals ons land klimaatbestendiger en groener maken. Als we dan toch ingrijpende maatregelen moeten nemen in de openbare ruimte, laten we het dan zo slim mogelijk aanpakken. Een andere koppelkans is het smeden van nieuwe, duurzame samenwerkingsverbanden. Als we bijvoorbeeld warmte van de Rotterdamse haven naar de Haagse binnenstad willen brengen, dan hebben we projecten waarbij we weer andere partners nodig hebben. Den Haag krijgt binnenkort warmte uit de Rotterdamse haven. Zelf heeft Den Haag geothermie en stadswarmte. Die drie bronnen hebben elk hun eigen temperatuur en kwaliteiten. Er is dus een partij nodig die de warmte harmoniseert. Wat in Den Haag moet gebeuren, moet waarschijnlijk elders ook gebeuren. Zo zouden consortiums kunnen ontstaan, met alle (schaal)voordelen van dien.’

Wanneer is het slim om te versnellen?

‘Ik heb in Delft technische bestuurskunde gestudeerd en daar les gehad van professor Hans de Bruin. Die hield ons voor: ‘Je moet pas gaan versnellen als alle partijen op minstens tachtig procent winst staan.’ Kortom: als je als adviseur het gevoel hebt dat alle partijen duidelijk baat hebben bij de gekozen oplossing en hun eigen belang gediend zien, dán moet je doorpakken en zeggen: jongens, binnen twee weken tekenen.’

Wat is voor jou een voorwaarde om succesvol te zijn als adviseur?

‘Dat mensen me vertrouwen en ervan overtuigd zijn dat ik een onafhankelijke positie heb, ook al word ik door één van de partijen in de arm genomen en betaald. Daarom zeg ik vaak: ‘Ik ben Zwitserland.’ Alleen als alle partijen het gevoel hebben dat ik er neutraal in sta kan ik iedereen meenemen in een oplossing. Een oplossing die altijd een compromis zal zijn.’

Vind je het zelf leuk: die energietransitie?

‘Ja, oprecht. Ik woon in Breda in een huis uit 1894. Qua isolatie hebben we de boel inmiddels goed op orde. We zijn nu in gesprek met een aannemer om het huis nul-op-de-meter te krijgen. Het is een dure operatie, maar met de huidige energieprijzen is de terugverdientijd van dergelijke investeringen een stuk korter dan een jaar of wat geleden.’

---

Ben jij ook op zoek naar de juiste route in de energietransitie, waar iedereen in mee wil gaan?

Met de opleiding Adviseur Energietransitie versterk jij je kennis en vaardigheden om verder te groeien als adviseur energietransitie en verbinder om de samenwerkingsverbanden in goede banen te leiden. Je leert:

• Hoe jij de juiste afwegingen maakt tussen verschillende duurzame energiebronnen
• Hoe en wanneer je verschillende partijen benadert om de expertise op het juiste moment in te zetten
• Omgaan met weerstand vanuit burgers, organisaties, gemeenten en woningcorporaties
• Alle ins en outs rondom de laatste ontwikkelingen van wet- en regelgeving
• Hoe je tot effectieve keuzes en uitvoeringskracht komt in een bestuurlijke omgeving
• Hoe en wanneer je verschillende financieringsvormen wel of niet inzet

Benieuwd naar het complete lesprogramma van de opleiding Adviseur Energietransitie?

Bezoek de website van de opleiding