“Laat lokale gemeenschappen delen in de wind-opbrengst!”

In Noord-Brabant wordt nu 218,7 MW opgewekt aan windenergie. De provincie werkt toe naar 470,5 MW per eind 2020. Zo is ook met de minister afgesproken. Gedeputeerde Anne-Marie Spierings is positief over het halen van de doelstelling, zelfs al is het erg lastig. Een paar vragen in de aanloop naar het Nationale Windenergie Congres.

470,5 MW per eind 2020, wat maakt het zo lastig?

“Planprocedures duren lang, en op sommige plaatsen is er weerstand tegen de realisatie van windturbines. En we zijn met Brabant geen uitzondering: Nederland is dicht bebouwd en functies strijden om voorrang. De vraag ‘hoe geef je dit soort grote turbines een plek in je landschap’ is een uitdaging.”

Je zou zeggen: dat is niet nieuw. Dat windmolens groot en hoog zijn, is ook niet nieuw. Waarom blijft het zo moeilijk om dat te realiseren?

“Pas nu zijn we in ons denken zo ver dat we ook de baten van windontwikkelingsprojecten deels willen laten terugvloeien in de lokale economie. Daar zijn al voorbeelden van. Denk aan duurzaamheidsfondsen of het oprichten van een dorpsmolen.

Door de opbrengst lokaal zichtbaar en veel minder anoniem te maken, krijg je meer draagvlak. Wie wil niet bij een nieuwe voorziening zien dat ‘deze speeltuin mede wordt mogelijk gemaakt door onze eigen energiecoöperatie’.” Dit verkleint weerstand. Die les leren we nu.”

Verzet van omwonenden?

Knelpunten bij de aanleg van nieuwe windparken zitten vaak in het verzet van omwonenden. Hoe gaat u daar in Brabant mee om?

“Langs de A16 hebben we een project lopen. Daar maakt provincie samen met vier gemeenten een inpassingsplan om 100MW langs de snelweg te gaan realiseren. Dat is passen en meten. Maar juist daar wordt het gesprek makkelijker door het idee om revenuen in de lokale gemeenschap te laten terugvloeien en gaat men meezoeken naar de beste plekken om die molens neer te zetten.

Dat project heeft er profijt van dat de provincie overzicht houdt en de regie heeft over het planologisch proces. De provincie houdt zorgt voor een zorgvuldig proces, waarin aandacht is voor het totale projectdoel, snelheid en lokale afwegingen.

Als provincie en gemeenten hebben we contacten met belanghebbenden en organiseren we de inspraak. Want we willen de opwarming van de aarde tegengaan en zien de opgave van wind op land als cruciale voorwaarde. Over die klimaatdoelstelling is men het wel eens. Dat we afscheid moeten nemen van fossiele brandstoffen, is ook bekend. En dat je dan nu dingen in gang moet zetten, daar worden steeds meer mensen het over eens.”

Aandeel wind in de totale energiemix

Ik heb horen beweren dat het aandeel “wind” in de totale energiemix heel klein blijft, zelfs al wordt er heel veel in geïnvesteerd. Hoe ziet u dat?

“De opgave voor energie is ontzettend groot. We hebben alle duurzame energiebronnen nodig, van wind tot zon, van getijden tot aardwarmte. En bij de duurzame energieopwekking is windenergie het meest kosten efficiënt (per MW die wordt opgewekt). Ook zon maakt een opmars, maar windenergie is effectiever en efficiënter om neer te zetten.”

Kansen van windenergie

Welke kansen biedt “windenergie” aan de Brabantse economie?

“In de Brabantse economie ontstaan vooral kansen bij de aanleg en onderhoud van windparken. Wellicht zit de grootste kans voor de economie in de sociale participatie. Het eigendom en exploitatie komen mede te liggen bij Brabantse gemeenschappen. Vaak zetten coöperaties energieprojecten op in samenwerking met bedrijven uit directe omgeving. Men kent elkaar en de intrinsieke motivatie om omgeving te ondersteunen is sterk. Vermenigvuldig dat met de inkomsten die windprojecten in de eigen gemeenschap opleveren. Zo kan wind veel gaan betekenen voor de Brabantse economie.”

In hoeverre kun je als bestuurder zelf een stempel drukken op dit dossier, en hoe zou “uw stempel” op dit dossier er uit moeten zien?

“Wij zijn bezig om voor de 100MW een deal te ondertekenen met de ontwikkelaars. Van de opbrengst van dit park is 25% voor de lokale gemeenschappen. Die kwart wordt hier de gouden standaard, maar in de toekomst kan dat percentage nog weleens op gaan lopen. De druk in ons dichtbevolkte land is groot. Draagvlak van de lokale gemeenschap wordt steeds belangrijker. Daarom vinden we dat kwart over tien jaar misschien zelfs weinig.”