Euroforum Blog Het kennis blog van Euroforum
Eneco zet als voorloper in duurzame energie vol in op de energietransitie. Waar sommige partijen in de markt al focussen op specifieke technieken, houdt Michiel van den Berg, directeur van Eneco Warmte & Koude, de mogelijkheden open voor de energiemix van de toekomst. In aanloop naar het Nationaal Warmte Congres in november stelden we hem enkele vragen.
Welke kansen ziet u op het vlak van warmte in de energievoorziening?
“Het feit dat gas gaat verdwijnen uit de gebouwde omgeving, levert de belangrijkste kans op voor duurzame warmte. Als gas wegvalt, levert dat een grote markt op. Daarnaast is het zo dat de technieken en bronnen om warmte duurzaam te produceren of te benutten, nog volop in ontwikkeling zijn. De vraag naar duurzame warmte zal dus een enorme vaart nemen, terwijl het aanbod van duurzame warmte ook zal groeien. Interessante marktomstandigheden dus.”
En uitdagingen?
“Een grote uitdaging voor duurzame warmte is de maatschappelijke acceptatie. Het publiek realiseert zich nog onvoldoende wat de mogelijkheden en voordelen van warmte zijn. Warmte heeft geen innovatief imago. De associatie dat het ouderwets, kostbaar en niet duurzaam is, is iets waar Eneco -en de sector- aan moeten werken. Ook zien we een uitdaging in het ontwikkelen van warmtebronnen. Die moeten aansluiten op de vraag en voldoen aan de eisen van maatschappelijke, technische en economische haalbaarheid. In de praktijk is het nog moeilijk om voldoende volumes en flexibiliteit te bereiken. De uitdaging zit hem dus ook in het bij elkaar brengen en afstemmen van vraag en aanbod.”
Hoe werk je aan die maatschappelijke acceptatie?
“In de maatschappelijke acceptatie speelt vertrouwen een cruciale rol. Belanghebbenden hebben de behoefte om in een vroeg stadium te worden meegenomen in het proces. Aan de regietafels waaraan wij deelnemen met de politiek, belangenorganisaties en de sector vinden nu de discussies plaats over hoe we van gas af moeten en in welk tempo deze transitie kan plaatsvinden.
We zullen veel moeten doen om het publiek mee te nemen in de gezamenlijke visie en overwegingen. We zullen tijd moeten nemen om kennis te delen en om met elkaar discussie te voeren. Als we dat nu niet doen, hebben de betrokkenen straks het idee dat ze voor voldongen feiten worden geplaatst. Zo ontstaat ongemak over oplossingen zoals bijvoorbeeld het verbranden van biomassa om warmte op te wekken. Het is dus essentieel dat wij onze klanten, omgeving en andere betrokkenen meenemen in het proces.”
Is een energievoorziening zonder gas mogelijk in de toekomst?
“Dat wordt zeker niet makkelijk. Bijvoorbeeld in het geval van industriële warmtevraag, waar behoefte is aan zeer hoge temperaturen. Daarnaast kan het zijn dat voor de opvang van pieken in de warmtevraag gas nog lang nodig zal zijn. We zien veel mogelijkheden voor de bebouwde omgeving. ‘Met één druk op de knop alles zonder gas’ – gaat het zeker niet worden. Ik zie het eerder als een proces van ‘kralen rijgen’ van duurzame warmtebronnen.
Daarom werkt Eneco Warmte & Koude samen met partners aan verschillende technieken zoals geothermie, biomassa en restwarmte uit industriële en andere processen zoals rioolwaterzuivering. Het is natuurlijk ook een maatschappelijke en economische afweging. We houden hierbij het doel van fossielloos steeds voor ogen; wie nu al inlevert op het doel wordt minder ambitieus.”
Welke kansen liggen er voor warmte in de bestaande bouw?
“In de bestaande bouw liggen de kansen voor stadswarmte vooral in dichtbebouwde omgeving. Met een oplossing als warmte, is het voordeel dat de binneninstallatie meestal nog geschikt blijft en er minder ruimte nodig is dan in het geval van een warmtepomp. Dat scheelt in de kosten. Toch is ook dan, het ombouwen van gas naar warmte nog steeds kostenintensief en daardoor een uitdaging. Uiteindelijk vraagt elke wijk om een eigen aanpak en afweging, zowel in nieuwbouw als in bestaande bouw. Zowel qua bronnen als qua transitie.”
Wat is er nodig voor een succesvol warmteproject?
“Vooral heel veel overleg met alle betrokkenen. Tegenwoordig weten mensen goed wat ze willen, ze zijn assertief en hebben een groot bereik via social media. Wij moeten ervoor zorgen dat we vroeg met betrokken partijen in gesprek zijn en ruimte creëren om het gezamenlijk belang inzichtelijk te krijgen en zo groot mogelijk te maken. Verder moet zo’n project natuurlijk technisch haalbaar en betaalbaar zijn.”
Hoe denkt u dat de energievoorziening er in 2050 uitziet?
“Die gaat heel drastisch veranderen. We zullen ons veel meer bewust worden van onze energievraag, en die voor een groot deel zelf invullen. Idealiter maken we tussen nu en 2050 de overstap van de oude wereld met fossiele verbranding, naar een wereld zónder verbranding in de energievoorziening. Een wereld waarin warmte gewonnen wordt uit CO2-neutrale bronnen. Vooral in de komende jaren zullen heel veel verschillende technieken ontstaan en onderzocht worden, daarna gaan we mogelijk weer focussen.”
Nationaal Warmte Congres
De warmtevoorziening in Nederland is in beweging. Op 24 november 2016 vindt het Nationaal Warmte Congres plaats. Tijdens het Nationaal Warmte Congres gaan verschillende experts in op concrete praktijkcases en lessons learned uit de sector. Benieuwd naar het programma van deze dag?
