Vragen en antwoorden aan Marc van der Linden, CEO Stedin Groep

Tijdens het Nationaal Warmte Congres 2018 gaf Marc van der Linden, CEO, Stedin en Voorzitter, Netbeheer Nederland zijn expert insight over de warmtetransitie in Nederland. Na afloop hebben wij hem nog de onbeantwoorde vragen voorgelegd. Hier kan je zijn antwoorden lezen

Zijn de investeringen in gasnetten in Nederland al volledig terugbetaald? Dit is een zeer groot struikelblok in België.

Nee, ook in Nederland worden gasnetten nog steeds afgeschreven. Dat is logisch omdat er nog steeds gasnetten worden vervangen (en in heel beperkte mate worden aangelegd). De afschrijvingen zijn onderdeel van de totale netbeheerkosten en worden in de tarieven verrekend.

Netbeheer Nederland heeft een kenniscentrum gas, zijn jullie ook van plan om een kenniscentrum warmte op te zetten?

In het klimaatakkoord is afgesproken dat er een Expertise Centrum Warmte (ECW) wordt opgericht. Daarin komt expertise samen die met name door gemeenten benut kan worden bij het maken en realiseren van wijkplannen.

Ik wil graag een andere netbeheerder thuis. Kan dat?

Als u in het verzorgingsgebied van Stedin woont, is Stedin uw netbeheerder. U kunt geen andere netbeheerder kiezen. Stedin beheert het energienet in de provincies Zuid Holland en Utrecht en in de regio’s Kennemerland, Amstelland en Noordoost Friesland.

Klimaatverandering wacht ook niet. Hebben de inwoners eigenlijk wel iets te willen? Is sociale onrust het grootste probleem?

Klimaatverandering wacht inderdaad niet, maar een gecontroleerd en geleidelijk proces is nodig om iedereen mee te krijgen en het betaalbaar te houden. Door te bekijken welke keuzes je aan bewoners kunt geven kun je de draagvlak Dit kunnen keuzes zijn t.a.v. de woning, de energiedrager of het moment van transitie en moet per situatie worden bekeken.

De warmtebedrijven hebben te weinig capaciteit en financieringskracht om de opgave alleen op te lossen. Netbedrijven moeten ook een rol spelen. In hoeverre verhindert wetgeving dit?

Een netwerkbedrijf mag op dit moment wel actief zijn in het aanleggen van warmtenetten, maar niet in een samenwerking met een producent of leverancier van warmte die ook actief is op de elektriciteitsmarkt. Dit komt vanwege het zgn. groepsverbod waarin is de strikte scheiding tussen netbeheerders en producenten & leveranciers van elektriciteit en gas is geregeld.
Meer specifiek zijn dit de belemmerende onderdelen in de E en G wetgeving :
1) Groepsverbod : een netwerkbedrijf mag niet deelnemen of financieel bijdragen aan groepen waarin productie of levering van of handel in elektriciteit of gas,  zitten of kunnen komen zitten.
2) Verbod op nevenactiviteiten :  een netwerkbedrijf mag zich niet direct of indirect bemoeien met activiteiten ten aanzien van de productie & levering van warmte

Moeten netbeheerders warmtenetten kunnen aanleggen vanuit een publiek/collectieve rol en niet -zoals nu- via een commerciële tak?

Het rijk heeft t.a.v. energie als basisbehoefte zorgplicht waarin het publieke belang (betaalbaar, betrouwbaar, duurzaam) wordt geborgd. Dit kan via regulering bij zowel private als publieke partijen worden geborgd. Wanneer een significant aantal huishoudens aangesloten worden op een collectief warmte systeem, zal er stevig toezicht gehouden moet worden op de betaalbaar, betrouwbaarheid en duurzaamheid. Stedin is er van overtuigd deze publieke belangen eenvoudiger en beter behartigd kunnen worden door een gereguleerde netbeheerder dan door een commerciële partij.

Als je nu je eigen keuze wil maken, maar collectieve warmtelevering lijkt uiteindelijk de beste optie, wat moet je de bewoner dan aanraden : ga je gang of wacht even?

We zouden de bewoner aanraden om in ieder geval bij de gemeente te informeren of de gemeente al een definitieve keuze heeft gemaakt. Komt er inderdaad collectieve warmte en is er al een partij die aan de slag gaat ? Zo ja, dan kan de bewoner zijn keuze afwegen tegen de geplande collectieve warmte. Zo nee, dan is het aan de bewoner of hij al direct aan de slag gaat of niet. Isoleren is in alle gevallen een goede stap.
Het is aan de gemeente om de bewoner voldoende te informeren zodat hij de eventuele risico’s van eigen keuze maakt kent.

Moeten afsluitkosten gesocialiseerd worden?

Je wilt niet dat de voorlopers alle ontwikkelkosten betalen en/of dat de laatst achterblijvenden op het gasnet een enorm hoge rekening krijgen. Stedin hecht er echter ook veel belang aan dat onze tarieven een juiste weerspiegeling van de kosten zijn, zodat ze de juiste prikkel geven. Er valt ook te denken dat bij eventuele subsidies, rekening wordt gehouden met de verwijderingskosten van de aansluiting. De vraag welke kosten wel en niet worden gesocialiseerd moet beantwoord worden door de politiek.

Wat vindt u van hybride verwarmingssystemen als versneller en als optie om netverzwaring te vermijden?

De transitie is zo groot dat alles nodig is om überhaupt richting de klimaatdoelen te komen. Daarbij horen ook een aantal tussenoplossingen. Bij tussenoplossingen is essentieel dat ze versnellend werken en er zicht is op de duurzame eindoplossing. Hybride verwarmingssystemen zijn alleen een eindoplossing als er voldoende duurzaam gas is.

Hoe zien jullie het kapitaliseren op individuele klantkeuzes concreet ?

Door klanten een zekere mate van keuze te bieden kan het draagvlak voor verandering enorm toenemen en kan meer snelheid worden gemaakt. Wellicht de keuze t.a.v. hybride warmtepomp. Wellicht de keuze t.a.v. het investeringsmoment / overstapmoment door tijdelijk dubbele infrastructuur te faciliteren als de grond al open ligt. Wellicht de keuze t.a.v. de financieringsmogelijkheden. Het gesprek hierover willen wij juist graag op tafel hebben.