‘Bedrijfsjurist: marathonloper wordt sprinter’

Als de wereld verandert, moet het recht mee – en dus ook de bedrijfsjurist. Anton-Pieter van Logtestijn, hoofddocent van de Verkorte opleiding voor de Bedrijfsjurist laat er zijn licht over schijnen.

In welke opzicht is de rol van de bedrijfsjurist de laatste jaren veranderd?

‘Als het goed is groeit een bedrijfsjurist mee met zijn klanten. Neem een bedrijf als Philips. Dat bedrijf begon met de productie van gloeilampen, maar tegenwoordig ligt het accent op healthcare – een heel andere tak van sport. Een jurist moet daarin mee en snappen wat die business is, welke topics er spelen en waar de juridische valkuilen liggen. Kortom: je moet als bedrijfsjurist tegenwoordig dicht op de klant zitten. Een ander aspect is de toegenomen tijdsdruk. Die is niet specifiek voor het beroep van bedrijfsjurist – iedereen heeft ermee te maken – maar heeft wel gevolgen voor het werk. De tijd dat je drie weken de tijd had om een juridisch advies op te stellen ligt achter ons. De time-to-market is verkort. Juristen moeten daarin mee.’

Hoe moeten ze dat doen, zonder verlies van kwaliteit?

‘Bij voorbeeld door dichter op de business te zitten en agile te werken. Vroeger liep je een marathon, zo veel mogelijk op hetzelfde tempo, tegenwoordig trek je voortdurend sprintjes. Er is geen tijd meer om je helemaal in te lezen in de business van een klant. Als bedrijfsjurist zul je er kort op de business moeten zitten, zodat je weet wat er speelt. Kortom: veel vaker contact met de klant. Niet meer, zoals vroeger, wachten tot de klant met vragen komt, maar inschatten waar de juridische risico’s liggen en daarop anticiperen. En: accepteren dat niet alle risico’s tot achter de komma afgedekt zijn.’

Kan detachering van de bedrijfsjurist – al dan niet tijdelijk en/of parttime – een oplossing zijn?

‘Ongetwijfeld, maar dat gebeurt al. Persoonlijk denk ik dat je het vaker zou moeten doen. Een bedrijfsjuridisch medewerker die enige tijd in de business werkt, begrijpt zijn klant daarna veel beter. Ik ben ervan overtuigd dat dat leerzaam is en dat je dan snapt wat er speelt en beter kunt inschatten welke activiteiten de grootste juridische risico’s’ met zich meebrengen.’

Welke vaardigheden zijn anno nu belangrijk?

‘Ten eerste: je moet risk based ofwel risico-georiënteerd kunnen werken. Dat houdt in dat je snapt waar de grootste juridisch risico’s liggen. Dáár richt je je op. Het is – zeker tegenwoordig – niet meer mogelijk je tegen alles te beschermen. We moeten met z’n allen leren accepteren dat kleinere risico’s blijven bestaan. Ten tweede: begrijp de business van je klant en spreek zijn taal. Als je voor ASML werkt, zul je moeten weten wat wafersteppers zijn.’

Wat zijn de belangrijkste (nieuwe) specialismen/rechtsgebieden in het vak?

‘Alles wat te maken heeft met de AVG, privacy, digitalisering en bescherming van data. Hoe meer we digitaliseren, hoe groter de risico’s. Het datalek bij bijvoorbeeld de GGD laat andermaal zien dat regels bedenken makkelijker is dan diezelfde regels goed uitvoeren. Misschien is het wel goed dat het dit keer de overheid overkwam; dat maakt wetgevers en toezichthouders wat nederiger.’

Heeft een bedrijfsjurist ook te maken met ethische kwesties?

‘Als het goed is denken bedrijfsjuristen in hun advisering ook na over bijvoorbeeld de reputatie van de opdrachtgever. Dat is te meer van belang bij partijen waar we allemaal min of meer van afhankelijk zijn, zoals financials en farmaceuten. Als een bank in opspraak komt in verband met witwassen, of een farmaceut niet zorgvuldig genoeg is geweest met testresultaten, kan dat veel juridisch gedoe en reputatieschade opleveren en voorkomen is beter dan genezen.’

Anton-Pieter van Logtestijn werkte een aantal jaren als advocaat en had vervolgens verschillende betrekkingen in de juridische kolom. In zijn laatste functie stuurde hij het team Legal & Compliance van verzekeraar ASR aan. Sinds 2014 werkt Anton-Pieter als projectmanager en trainer-coach.