Euroforum Blog Het kennis blog van Euroforum
In aanloop naar de opleiding Smart en Sustainable City interviewden wij Ron Bos, Adviseur strategie en beleid, Goudappel Coffeng. Wat is in zijn ogen een Smart en Sustainable City? En wat zijn zijn drie tips rondom bewonersparticipatie?
“Geef inwoners een (digitaal) platform om meningen te geven en metingen te verrichten. Geef ruimte aan initiatieven uit de samenleving en werk samen in coalities en hervindt uw rol.”
Wat is in uw ogen een Smart en Sustainable City?
Een smart city is een stad waarin ICT een belangrijke infrastructuurlaag vormt, analoog aan weg- of waterinfrastructuur. Vergelijk dat met de opkomst van de spoor- en autowegen: die veranderde de vorm van de stad, maar hadden ook invloed op onze manier van leven. ICT gaat dat weer doen. Een belangrijk moment is de doorbraak van mobiel internet, zo rond 2008. Tot die tijd waren de offline en online wereld gescheiden werelden, maar nu zijn mensen in principe overal en altijd online. Dat is de kern van een smart city. En dat blijft niet bij mensen: ook gebouwen, voertuigen en apparaten zijn steeds meer verbonden middels ICT, het Internet of Things. Dat gaat zich nu uiten in andere vormen van stedelijkheid en een ander stedelijk gebruik. Ik zie het concept ‘smart city’ daarom als dé stedelijke vorm van de 21e eeuw.
Welke stad is volgens u dé Smart City van de wereld, en waarom?
Die is er niet. Er is ook niet dé autostad of dé spoorstad van de wereld. Er zijn wel goede en misschien minder goede voorbeelden te noemen. In Korea en het Midden oosten zijn voorbeelden van nieuwbouwprojecten die zich presenteren als Smart City. Maar daar wil blijkbaar bijna niemand wonen. Ik zie hierin parallellen met stedenbouwkundige concepten als de suburbs, waar je overal kan komen mét de auto, maar nergens zónder de auto. Smart cities gaan zich manifesteren in allerlei vormen. Dat kan Amsterdam zijn, maar ook Giethoorn. Het gaat er om dat technologie gebruikt wordt om mensen beter in staat te stellen om zich te ontplooien. Ik doel hiermee op dat technologie mensen zelf betere keuzes laat maken en niet andersom, dat die technologie keuzes voor hun maakt. Het kan handig en goed zijn een thermostaat te hebben die zichzelf regelt, of een auto die zichzelf bestuurt. Maar belangrijker vind ik dat mensen meer en betere keuzemogelijkheden hebben en daar zelf uit kunnen kiezen of zelfs de stad kunnen beïnvloeden om de stad beter te maken. Of dat nu gaat om winkelaankopen, reisinformatie of de kwaliteit van hun woning.
Big Data, Small Data, Open Data: wat kunnen (of moeten) gemeenten hiermee doen?
Ik zou beleidsmakers die zich bezig houden met de fysieke leefomgeving of mobiliteit willen aanraden zich te verdiepen in de nieuwe initiatieven die ontstaan in hun vakgebied. Verkeerskunde wordt bijvoorbeeld steeds meer een vak waarbij technologie een rol speelt in plaats van infrastructuur. Partijen als Uber rollen nu een digitale platforminfrastructuur uit die te vergelijken is met de aanleg van spoorwegen in de 19e en autosnelwegen in de 20e eeuw. Die infrastructuur verdwijnt niet meer, ook niet met regelgeving. Dit gaat exponentieel snel, wat wil zeggen dat ieder jaar een verdubbeling optreedt. Een soort wet van Moore zeg maar. In tien jaar ligt er dus misschien een compleet ander mobiliteitslandschap. Daar moet je als beleidsmaker in mee. Qua data zou ik aanraden goed na te denken over de kaders die we willen stellen. Wellicht is het goed meerdere databases van meerdere aanbieders te hebben in plaats van 1 centrale database. En maak data die van belang is voor inwoners openbaar.
Bewonersparticipatie is vaak een struikelblok voor gemeenten. Wat zijn uw 3 tips?
In het kort: luisteren, loslaten en leren. Allereerst: luister goed. Mensen zijn vaak goed geïnformeerd en weten wat er lokaal aan schort. Maak daar gebruik van en luister vanuit uw expertblik hiernaar. Geef inwoners een (digitaal) platform om meningen te geven en metingen te verrichten. Tweede tip hangt hiermee samen: loslaten. Geef ruimte aan initiatieven uit de samenleving en kijk wat u er aan kunt toevoegen: een whatsapp-groep tussen buurtbewoners kan al voldoende zijn om deelmobiliteit te realiseren. Geef beleidsmatig ruimte waar nodig en bedenk nieuwe beleidsconcepten: een elektrische auto lost het parkeerprobleem in de binnenstad niet op, misschien zijn deelmobiliteitszones daarom straks de nieuwe milieuzones. En tip drie: blijf leren. De manier waarop we veel publieke taken hebben georganiseerd zal de komende jaren veranderen als gevolg van de opkomst van nieuwe spelers. Informatie en expertise is niet meer sec voorbehouden aan experts vanuit de overheid. Werk daarom samen in coalities en hervindt uw rol.
Als we u in 2020 opnieuw tegenkomen, wat is er dan veranderd in de wereld van Smart Cities?
We zullen dan in ieder geval beter inzien wat de effecten van de ICT op onze stad zijn. Fysiek gezien zal de stad op het eerste gezicht hetzelfde lijken, maar de virtuele laag zal langzaamaan meer effect hebben op hoe, wanneer en waar we werken, leren, recreëren of winkelen. Wat doet augmented reality met de openbare ruimte: blijven we allemaal hetzelfde zien of krijgt u andere informatie dan ik krijg? Of krijgt u andere kortingen in de binnenstad dan ik? Raken we nooit meer verdwaald in een vreemde stad? En zorgen digitale platforms voor mobility on demand? Het valt moeilijk te zeggen maar deze kant zal het op korte termijn opgaan. Op langere termijn gaat ook de stad fysiek meeveranderen: de scheiding tussen stedelijke functies zullen gaan vervagen. Tegelijkertijd kan ook heel anders gaan: misschien komen er wel offline zones, zoiets als de rookvrije cafe’s. Het zou ook zomaar kunnen…
Opleiding Smart en Sustainable City
Tijdens de opleiding gaat Ron Bos verder in op tips rondom bewonersparticipaties in smart cities. Tevens gaat deze opleidingin op de context van slimme én (economisch) duurzame gebieden en wat daar allemaal bij komt kijken. Praktische voorbeelden en tools, steeds in relatie tot het waarom en hoe van het inzetten van eigentijdse technologie om de gewenste woon-, werk- en leefomgeving te realiseren.
