Euroforum Blog Het kennis blog van Euroforum
Bron: allianderdgo.nl
Nederland staat voor de enorme opgave om Van Gas Los te gaan. Samen met burgers en bedrijven ontwikkelt Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling (DGO) warmtenetten waarmee Nederland snel en efficiënt kan verduurzamen.
Van Gas Los begint natuurlijk bij het verminderen van de warmtevraag. Bij nieuwbouwwoningen kan dat heel goed en gebeurt dat volop. Bij bestaande gebouwen zijn ook tal van mogelijkheden, maar lukt het zelden om een zelfde (lage) warmtevraag te creëren als in de nieuwbouw. Dit betekent dat eigenaren en huurders van de ca. negen miljoen bestaande gebouwen in Nederland een flinke (rest)warmtevraag blijven houden. Voor welke CO2-vrije energievoorziening kies je dan in de buurt? Welke voor- en nadelen hebben de verschillende verwarmingsopties?
We vinden het belangrijk dat burgers en bedrijven hierover meediscussiëren, lokale alternatieven creëren en meebeslissen over hun energievoorziening.
Alternatief gas
Eén van de verwarmingsopties is ‘alternatief gas’, maar op beperkte schaal. Onderzoekbureau CE Delft schat de beschikbaarheid van biogas voor verwarmingsdoeleinden op zo’n tien procent, vooral in te zetten op plaatsen waar alternatieven niet mogelijk zijn. Het gebruik van synthetisch aardgas of waterstofgas voor een CO2-vrije energievoorziening heeft pas zin als deze gassen worden opgewekt met duurzame bronnen.
Elektrisch verwarmen
We kunnen huizen en gebouwen ook elektrisch verwarmen. Wanneer veel burgers en bedrijven hiervoor kiezen zal het elektriciteitsnet verzwaard moeten worden. Want de warmtevoorziening van gebouwen vraagt vele malen meer energie én vermogen dan we thans met het elektriciteitsnet kunnen leveren. Bovendien moet de opwek van elektriciteit CO2-vrij worden om bij te dragen aan de energietransitie. Op plaatsen waar alternatieven duur zijn, is all electric een begaanbare oplossing.
Warmtenetten
Warmtenetten zijn een derde en zeer interessante optie: woon-, werk- en leefruimtes worden dan verwarmd met warmte uit de omgeving, al dan niet duurzaam opgewekt. Zeker in de omgeving van veel steden is volop warmte beschikbaar. Warmtenetten hebben twee grote voordelen. Ze kunnen veel energie en grote vermogens leveren, net als de gasnetten. En ze zijn bron-onafhankelijk, waardoor je de warmtebron relatief gemakkelijk kunt verduurzamen zonder ingreep in de aangesloten gebouwen.
Bron bepaalt nut
Kritische vragen over warmtenetten zijn er genoeg. Zoals: hoe efficiënt is het eigenlijk om water op hogere temperatuur aan het net te leveren en op (flink) lagere temperatuur te gebruiken in woningen en gebouwen? Echter, daarmee is dit systeem nog niet inefficiënt. Warmtenetten zorgen er juist voor dat duurzame bronnen of pure restwarmte nuttig worden ingezet.
Naar duurzame bronnen
Ook worden – terecht – vraagtekens gezet bij de duurzaamheid van de warmtebronnen, zoals warmtekrachtkoppeling. Het is duidelijk dat (rest-)warmtebronnen die op fossiele brandstof of de verbranding van afval zijn gebaseerd eindig zijn. Warmtebedrijven, steden en regio’s die werken aan warmtenetten denken serieus na over duurzame alternatieven. Er zijn industrieën die nu eenmaal restwarmte blijven houden, zoals de staalindustrie of datacenters. Daarnaast moeten we, en kunnen we dankzij warmtenetten, naar duurzame bronnen toe. Denk aan geothermie, biomassa en seizoensopslag van zomerwarmte. Gebieden die al op een warmtenet zijn aangesloten, kunnen de overgang naar duurzame bronnen makkelijk maken.
Openbare netten
Een ander veelgehoord punt van kritiek op warmtenetten is het gebrek aan keuzevrijheid. Dit is inderdaad de huidige praktijk. Alliander DGO vindt dat dit anders moet en ontwikkelt daarom samen met burgers en bedrijven open warmtenetten: nutsvoorzieningen die op dezelfde manier werken als de gas- en elektriciteitsnetten. Juist door grote regionale warmteclusters te maken, met toegang voor iedereen, ontstaat een steeds groter wordende keuzevrijheid voor klanten en producenten van warmte. Afnemers kiezen de bron en contractvorm die het beste bij hen past.
Meest economisch
Open warmtenetten zijn dus een logisch antwoord op de vraag naar een aardgasvrije warmtevoorziening. Duur? Ja. Studies tonen aan dat het stoppen met aardgas ons geld gaat kosten. Aardgas is goedkoop, maar de rekening krijgen we gepresenteerd in de vorm van klimaatverandering. We moeten dus een prijs betalen voor een schone en betrouwbare energievoorziening. We zijn verplicht de meest (maatschappelijk) economische maatregelen te nemen. In stedelijke gebieden zijn warmtenetten vaak de voordeligste oplossing. Innovatie, schaalgrootte en slim aanleggen zullen kostenvoordelen brengen.
Overal, altijd, voor iedereen
Kortom, wij staan voor een warmtevoorziening die bereikbaar, betaalbaar en betrouwbaar is. Bereikbaar: dankzij open warmtenetten, waarop meerdere leveranciers hun warmte kunnen aanbieden, waarin afnemers ook (terug)leveranciers kunnen zijn en waarop onbenutte restwarmte en nog duurzamere bronnen kunnen worden aangesloten. Betaalbaar: kijkend naar de laagste maatschappelijke kosten en eerlijke, transparante prijzen voor afnemers. Betrouwbaar: altijd warmte waar het nodig is. Samen met burgers en bedrijven werken wij aan dorpen en steden zonder gas en kijken we naar de beste oplossing op de juiste plek. Open warmtenetten blijken dan vaak de snelste en slimste optie voor een CO2-vrije energievoorziening.
Het Nationaal Warmte Congres
De verduurzaming van onze warmtevoorziening is onomkeerbaar. Om deze opgave uit te voeren zullen we alle zeilen bij moeten zetten.
We moeten nú starten!
Thema’s die o.a. aan bod komen tijdens het congres:
- Hoe kunnen we versnellen?
- Industrie versus de gebouwde omgeving
- Het uitfaseren van gas; wat, hoe, waar en wanneer?
