Nederland zou gidsland kunnen zijn

Jan van der Tempel is CEO van Ampelmann, een bedrijf dat mensen overzet op zee, bijvoorbeeld van een schip naar een boorplatform en vice versa. Zijn bedrijf spint garen bij de bouw van windmolenparken. Vanuit Australië belt hij om te vertellen hoe hij de toekomst van wind op zee ziet.

Welke rol zou wind op zee volgens jou moeten spelen om onze energievoorziening te verduurzamen?

“Nederland is een dichtbevolkt land met weinig ruimte. Windmolens in relevante aantallen op land plaatsen is lastig. Wind op zee biedt veel betere kansen. Als ik me niet vergis staan we inmiddels in een top tien van meest belovende landen als het gaat om wind op zee. Dat is voor een belangrijk deel te danken aan voormalig minister van economische zaken Henk Kamp. Hij heeft goed tendersysteem opgetuigd waarbij de grootste risico’s voor wind op zee, met name het vooronderzoek op zee, bij de staat zijn gelegd. Commerciële partijen konden vervolgens een bod doen. Dat was enorm succesvol. Het systeem is zelfs in het buitenland gekopieerd.”

Wat zie je als grootste uitdagingen voor meer wind op zee?

“Hoe we de elektriciteit goed aan land krijgen. De eerste vijf windparken die we nu aan het bouwen zijn, kunnen hun stroom goed kwijt aan land. Maar het idee is dat er ieder jaar 1 Gigawatt bij komt. Hoe krijgen we die energie verder het land in? Dan moeten we hoogspanningsleidingen dieper het land in brengen, óf industrieën zoals Hoogovens en de industrie in het Botlekgebied elektrificeren, óf de stroom omzetten in een andere energiedrager, bijvoorbeeld waterstof.”

Welke rol kan innovatie spelen in de ontwikkeling van offshore wind?

“Nederland heeft een aantal troefkaarten. We hebben een enorme olie- en gasindustrie en petrochemische industrie. We hebben veel kennis van moeilijk te maken substanties. Daarnaast hebben we een unieke infrastructuur, met het gasleidingsnetwerk vanuit Groningen naar alle delen van ons land. We zouden hier technologie kunnen ontwikkelen waarbij we die kennis en dat netwerk benutten, technologie om de stroom die we opwekken op zee om te zetten naar een gas, bijvoorbeeld waterstofgas, dat we op het bestaande net zetten. Die technologie zouden we vervolgens wereldwijd kunnen verkopen. Er zal sowieso veel vraag zijn naar manieren om elektriciteit te bufferen. Nederland zou daarin gidsland kunnen zijn.”

Hoe kan de offshore industrie zelf bijdragen aan de uitbouw van wind op zee?

“De huidige prijzen voor windparken moeten nog verder omlaag om overal ter wereld windparken te kunnen bouwen zonder subsidie. We hebben daartoe drie jaar geleden GROW opgericht: een consortium van toonaangevende Nederlandse offshore windindustrie, onderzoekpartners en het ministerie van EZ. Er zitten partijen in die elkaars concurrent zijn. Toch willen ze samenwerken om de keten goedkoper maken, omdat ze weten: als we daarin slagen, kunnen we overal ter wereld aan de slag.”

Om alle ambities waar te maken zijn er veel professionals nodig. Hoe denk je dat we die aan de windsector kunnen binden?

“Ben je wel eens in een boot door een windpark gevaren? Die windmolens zijn reusachtig. Je werkt in een toonaangevende, hightech industrie in een uitdagende omgeving – het is prachtig op zee, maar het kan er ook spoken. Echt Hollands glorie. Naast Ampelmann heb ik in Delft een opleidingsinstituut: de Oude Bibliotheek Academy. Daar leiden we mensen op voor offshore wind. Iedere keer weer als we mensen mee op zee namen voor een excursie zijn ze diep onder de indruk van de omvang en de potentie van de windindustrie.”

Sommige politieke partijen vinden dat de energietransitie veel te veel geld kost. Wat is daarop jouw reactie?

“Het kost inderdaad veel geld, net zoals het uitrollen van het gas vanuit Groningen over heel Nederland veel geld heeft gekost. De transitie levert ook veel geld en werk op en vergroot onze kennis, die we wereldwijd kunnen verkopen. Weet je wat pas echt duur is? Niets doen. Ik zit nu in Australië. Je hoeft hier niemand te vertellen dat het klimaat verandert; dat weten ze hier allemaal. Het is hier zomers verzengend heet en de regen komt hier met bakken naar beneden. Als we opschieten, kunnen we het tij misschien nog keren. Maar hoe langer we wachten, hoe kleiner de kans dat het lukt en hoe groter de economische schade.”