Welke kansen biedt energieopslag in het energiesysteem van de toekomst?

Energieopslag speelt een cruciale rol in het energiesysteem van de toekomst. De vraag naar flexibel vermogen neemt namelijk alleen maar toe. Hans-Peter Oskam, directeur Beleid & Energietransitie bij Netbeheer Nederland, vertelt over de rol van energieopslag in het energiesysteem en de kansen en uitdagingen die daarbij komen kijken.

Een gloednieuw systeem voor energieopslag

Hans-Peter: “Als netbeheerders zijn we verantwoordelijk voor de leveringszekerheid van energie, maar ook voor het gehele energiesysteem. Het energiesysteem van de toekomst bestaat in 2030 voor 70-80% uit stroom van wind en zon. Hoe komen we aan stroom als de zon niet schijnt, en waar laten we stroom die we niet kwijt kunnen? We zijn op zoek naar flexibel vermogen, tot wel negen gigawatt in 2030. Dat is ongeveer achttien keer de kerncentrale in Borssele: een gigantische hoeveelheid. We zitten nu nog niet eens op één gigawatt flexibel vermogen, dus investeringen zijn nodig. Een belangrijke bron van flexibel vermogen is grootschalige batterijopslag”.

Drie kansen van energieopslag

Hans-Peter stelt dat er drie grote kansen voor energieopslag zijn:

• Inspelen op een fluctuerende marktprijs: de energieprijzen fluctueren van uur tot uur, en die fluctuaties nemen toe in het nieuwe systeem. Partijen kunnen daar slim op inspelen.
• Ondersteunende diensten: batterijopslag helpt om de leveringszekerheid en betrouwbaarheid van het systeem in kaart te brengen.
• Beter benutten van het elektriciteitsnet: het elektriciteitsnet is steeds voller. Batterijen die slim worden ingezet, helpen om het elektriciteitsnet beter te benutten.

“Als netbeheerder brengen we in kaart wat de potentie is om het hele systeem leveringszeker te maken, wij monitoren en schatten wat de potentie is voor opslag. Vervolgens gaan we in gesprek met overheid en marktpartijen over hoe we die potentie én kansen verzilveren”, zegt Hans-Peter.

Uitdagingen omtrent de energiedoelstellingen van 2030

“De grootste uitdaging is dat energieopslag op zich een neutrale techniek is. De waarde zit in hoe je de batterij inzet. Een batterij die slim is ingezet, helpt ons verder. Daarentegen maakt een domme batterij problemen op het elektriciteitsnet erger en werkt het kostenverhogend. We moeten dus kijken hoe we energieopslag slim inzetten om het systeem verder te helpen. Een slimme manier is bijvoorbeeld opslag op plekken waar veel behoefte is: bij een opwekplaats of bij grote gebruikers, zoals fabrieken. Zij kunnen hierdoor flexibel inspelen op energiebehoefte en fluctuerende prijzen”, aldus Hans-Peter. 

De plek van opslag in het energiesysteem

Energieopslag is dus cruciaal voor het energiesysteem van de toekomst, maar wat is er nou nodig om opslag een plek te geven in het systeem? Hans-Peter noemt drie handvatten:

• Spelregels voor het nieuwe energiesysteem: de tariefregeling, bijvoorbeeld omtrent transport van grootschalige batterijopslag, moet beter worden uitgedacht.
• Ruimte voor energieopslag: batterijen worden steeds groter en vragen dus meer ruimte. De benodigde opslag vraagt net zoveel ruimte als de oppervlakte van Haarlem. Waar plaats je dat?
• Opslag voor ondernemers: bedrijven zijn grootgebruikers en moeten meedenken over hoe zij energie slim opslaan én gebruiken.

De rol van ondernemers in de energietransitie

Hans-Peter: “De vraag is hoe je het aantrekkelijk maakt voor ondernemers om aan de slag te gaan met energieopslag. Het begint bij bekendheid. We moeten de kansen delen en bewustwording creëren dat goedkope energie niet vanzelfsprekend is. Als jouw fabriek draait op een koude februaridag zonder wind of zon, wordt stroom gegenereerd uit waterstof uit Namibië. Dat is duurder dan zonne- of windenergie. Ondernemers moeten de goedkoopste manier om zichzelf van energie te voorzien vinden. (Collectieve) energieopslag biedt hierbij kansen voor ondernemers. Om het draagvlak hiervoor te vergroten, moeten bewoners en ondernemers (financieel) meeprofiteren van de projecten”.

Hoe stimuleert de overheid energieopslag?

Wil jij meer weten over de toekomst van energieopslag? Tijdens het Energieopslag event, georganiseerd door branchevereniging Energy Storage NL en Euroforum op 7 december 2023, vertelt Hans-Peter meer over hoe de overheid energieopslag kan stimuleren. Hij gaat hierbij in op drie onderwerpen:

• Wat is de rol van de overheid omtrent subsidies, ruimte en tarieven?
• Wat is de rol van netbeheerders omtrent tarieven?
• Wat moeten we Europees doen om een gelijk speelveld te realiseren tussen landen?

Bekijk het programma

Ben jij benieuwd naar het volledige congresprogramma? Download dan de brochure van het evenement voor een compleet overzicht. Je wordt hier niet alleen op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen door inspirerende sprekers, maar je gaat ook het gesprek aan met gelijkgestemden om praktijkervaringen uit te wisselen.