De mensheid binnen veilige grenzen

Er zitten grenzen aan de groei, grenzen om te voorkomen dat de aarde ten onder gaat aan ecologische veranderingen. Prof. dr. Johan Rockström en zijn collega’s van het Stockholm Resilience Centre hebben grenzen bepaald tot hoever de mensheid kan gaan voordat er rampzalige gevolgen kunnen ontstaan. Zijn visie verklaard.

Het milieu van onze planeet is de afgelopen tienduizend jaar – de holoceenperiode – stabiel geweest, ondanks de vele aanzienlijke milieuveranderingen. Deze stabiliteit kan in gevaar komen, volgens prof. dr. Johan Rockström van het gerenommeerde Stockholm Resilience Centre. Hij is expert op het gebied van duurzaamheid en leidde het team dat het wereldwijd geroemde raamwerk planetary boundaries – planetaire grenzen – ontwikkelde.

Industriële revolutie

In Rockströms visie is met de industriële revolutie een nieuw tijdperk begonnen, het antropoceen. Het menselijk handelen is daarin de belangrijkste factor van wereldwijde milieuveranderingen geworden. Menselijke activiteiten kunnen een einde maken aan de stabiele ecologische omstandigheden van het holoceen, met gevolgen die slecht of zelfs rampzalig zijn voor grote delen van de wereld. In het holoceen vonden ecologische veranderingen van nature plaats. Door het regulerend vermogen van de aarde bleven de omstandigheden voortduren en was menselijke ontwikkeling mogelijk. De temperaturen, het gebruik van zoetwater en de biochemische kringloop bleven allemaal binnen een relatief smalle bandbreedte.

Planetary Boundaries

Johan Rockström en de zijnen hebben geprobeerd om de systeemprocessen van de aarde en daarbij behorende drempels te identificeren die, als ze worden overschreden, onaanvaardbare milieuveranderingen zouden veroorzaken (zie de illustratie). Het groene gebied vertegenwoordigt de voorgestelde veilige speelruimte voor negen planetaire systemen. De rode stukken tonen een raming van de huidige stand van elke variabele. Bij biodiversiteit, landgebruik, klimaatverandering en de stikstofcyclus zijn de grenzen al overschreden.

Inmiddels zijn menselijke activiteiten, zoals het snel groeiende gebruik van fossiele brandstoffen en geïndustrialiseerde vormen van landbouw, op een niveau dat de ecologische systemen kan beschadigen die de aarde in het holoceen zulke goede diensten bewezen. Onomkeerbare en in sommige gevallen abrupte milieuveranderingen kunnen hier het gevolg van zijn, en dit kan leiden tot een situatie die minder gunstig is voor de menselijke ontwikkeling.

Gevolgen voor de mens

Om het evenwicht van het holoceen te kunnen behouden, ontwikkelden Rockström en zijn collega’s een kader dat is gebaseerd op planetary boundaries. Deze grenzen definiëren de veilige speelruimte die de mens heeft met betrekking tot het aardse systeem en zijn verbonden met de biofysische subsystemen of processen van onze planeet.

Life Cycle Assessment

Door de planetary boundaries en de aannames van Pictet Asset Management te koppelen aan het Life Cycle Assessment (LCA) kan de ecologische voetafdruk van een sector worden gemeten. De LCA berekent afvalemissies en het gebruik van hulpbronnen van elke sector in de wereldeconomie. Elke activiteit in de productie van een goed of een dienst wordt geanalyseerd: van de winning van grondstoffen tot aan het afvalbeheer en de recycling.

Hoewel de complexe systemen van de aarde soms zonder grote problemen reageren op veranderingen, lijkt dit eerder de uitzondering dan de regel te zijn. Veel aardse subsystemen reageren op een niet-lineaire, vaak abrupte manier. Ze zijn bijzonder gevoelig als het gaat om de minimale waarden van belangrijke variabelen. Als deze drempelwaarden worden overschreden, dan kunnen belangrijke subsystemen, zoals een moessonsysteem, overgaan in een nieuwe staat. Dit heeft vaak schadelijke en soms zelfs rampzalige gevolgen voor de mens.

Hoe selecteert Pictet AM de bedrijven voor haar portefeuille Global Environmental Opportunities?

De score speelt een belangrijke rol in het samenstellen van de fondsportefeuille dat al vijf jaar in kaart brengt hoe bedrijven presteren in het licht van de planetary boundaries. Alleen bedrijven die zich binnen de safe zone bevinden, komen in aanmerking om opgenomen te worden. Daarnaast dienen alle bedrijven in portefeuille een positieve impact te hebben op ten minste één van de planetary boundaries. De portefeuillemanagers ranken tot slot deze bedrijven op hun risico-rendementspotentieel en nemen naar hun mening de meest aantrekkelijke aandelen op in de Global Environmental Opportunities portefeuille.

Over Pictet Asset Management

Pictet Asset Management beheert als onafhankelijke vermogensbeheerder circa €170 miljard. Het Zwitserse fondsenhuis onderscheidt zich met themafondsen die inspelen op veranderingen zoals vergrijzing, klimaatverandering en bevolkingsgroei. In samenwerking met onafhankelijke adviespartijen heeft Pictet 14 megatrends geïdentificeerd die de wereldwijde ontwikkelingen bepalen.

Dit zijn structurele krachten van verandering die de economie langdurig beïnvloeden en waarmee elke belegger rekening zou moeten houden. Pictet heeft 11 specifieke themafondsen en twee fondsen die de kracht van meerdere thema’s combineren.