Pan-Europese visie op betalingsverkeer: een game-changer voor innovatie?

Betalingsverkeer, never a dull moment. Hoewel in Nederland PIN en iDEAL al jaren bovenaan staan als betaalvoorkeur voor offline dan wel online betalen, is dit door de komst van nieuwe (internationale) betaalmethoden en -gewoonten steeds minder vanzelfsprekend. Met accelererende technologische vooruitgang en sector overstijgende initiatieven ondergaat de wereldwijde betalingsmarkt een transformatie. Met name ‘Big Tech’ heeft gevestigde partijen als banken en andere betaaldienstaanbieders onder druk gezet. En hoewel gesproken wordt over één Europa verlamt nationale fragmentatie concurrentie en innovatie op pan-Europees niveau.

Innovatie op Europees niveau vooral in de back-end

Het ontbreekt aan voor consumenten en retailers aantrekkelijke pan-Europese betaaloplossingen. In het verleden bleek iDEAL te Nederlands voor buurlanden om over te nemen, maar de Europese variant MyBank [1] heeft moeite een standaard te worden. Dit wil niet zeggen dat er op Europees niveau geen successen zijn. Er zijn grote successen behaald in de back-end. Denk aan de Single Euro Payments Area (SEPA) en meer recent heeft het Eurosysteem TARGET Instant Payment Settlement (TIPS) geïntroduceerd. Deze service stelt betalingsdienstaanbieders in staat om 365/24uur geld over te maken naar hun klanten. Echter, dit alles heeft nog te weinig geleid tot innovaties aan de front-end, dus zonder Europese oplossingen voor point-of-sale en/of online betalingen.

Focus naar front-end voor innovatie

Dat het Eurosysteem focust op de back-end en de front-end overlaat aan de markt is logisch en goed. Het risico is wel de genoemde vertraging door fragmentatie en dat dominante spelers uit andere markten zullen zegevieren. Zie als voorbeeld de snelle opmars van betaaloplossingen uit Silicon Valley en China. Dat ziet ook de Europese Centrale Bank (ECB) en in een lezing op 26 november heeft Benoît Cœuré, Member Executive Board ECB, hun strategie voor retailbetalingen opnieuw gelanceerd. Dit kan gezien worden als een centrale, Europese markt-push. Want het doel van hun strategie is onder andere actief pan-Europese marktinitiatieven voor retailbetalingen te stimuleren, zowel online als offline.

Retailstrategie van ECB om innovatie te stimuleren

In de visie van de ECB zouden nieuwe marktinitiatieven vijf hoofddoelstellingen moeten bereiken. Dit zijn een pan-Europees bereik en klantervaring; eenvoudig in gebruik en kostenefficiënt; veilig en beveiligd; een Europese identiteit hebben en governance; en een wereldwijde acceptatie. [2] Deze doelstellingen bieden een conceptuele visie die door de markt moet worden uitgewerkt. Een voorbeeld hiervoor is The Pan European Payment System Initiative (Pepsi), een initiatief van twintig Franse en Duitse banken om de ontwikkeling van een rivaliserend betalingssysteem te onderzoeken om de dominantie van Visa en Mastercard en de dreiging van Chinese en Amerikaanse Big Tech-bedrijven af te wenden. [3]

ECB-strategie een game changer voor innovatie?

Om Benoît Cœuré te citeren: A pan-European strategy that facilitates instant, secure and inexpensive payments – both online and in brick and mortar stores – has the potential to make up lost ground and meet the rising needs of consumers for efficient cross-border payments. [4] Daar is weinig tegenin te brengen, maar de vraag is of dit bereikt gaat worden met de herziende strategie. Feit is dat 20 jaar na de invoering van de gemeenschappelijke munt er in Europa nog geen Europees card scheme is. Ook deze strategie zal niet leiden tot één kaartschema, of zelfs één product of dienst. En dat hoeft ook niet. Laat duizend bloemen bloeien en laat de keuze aan consumenten en retailers. Maar de rails waarover gereden wordt moet gelijkgetrokken worden in Europa. Het is daarom goed dat de focus sterk ligt op de back-end. Bij dit alles moet vooral interoperabiliteit centraal staan; in de visie en uitvoering. Uiteindelijk zal interoperabiliteit de game-changer blijken: Europa als een wereldreisstekker.

Paul Alfing
Auteur is senior consultant retail bij Payments Advisory Group. Het artikel is geschreven op persoonlijke titel.

[1] Voor meer informatie, zie: https://www.mybank.eu

[2] Zie volledige speech hier: https://www.ecb.europa.eu/press/key/date/2019/html/ecb.sp191126~5230672c11.en.html

[3] Zie: https://www.finextra.com/newsarticle/34843/ecb-offers-support-to-bank-backed-alternative-to-visa-and-mastercard?utm_medium=newsflash&utm_source=2019-11-26&member=63547

[4] Uitgesproken bij eerdergenoemde lezing, zie voor link voetnoot 2.