Op 19 januari vindt in de Jaarbeurs te Utrecht het congres ‘Exploitatie Big Data: de kansen en juridische grenzen’ plaats. Een van de key note speakers is Sander Klous. Hij geeft u alvast een voorproefje van zijn verhaal.
Je staat met je ene been in de wetenschap en het andere in het bedrijfsleven. Lastige spagaat?
‘Nee, eerder nuttig en interessant. Ik ben hoogleraar big data en ecosystems aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Daar hou ik me met ‘tipping points’ en vertrouwen in data analyses. Daarnaast werk ik bij KPMG, waar ik verantwoordelijk ben voor data analytics in Nederland.’
Tipping points, wat zijn dat?
‘Een tipping point is de overgang van de ene naar de andere evenwichtstoestand. Neem een mensenmassa die zich stabiel gedraagt. Dan, van het ene moment op het andere, breekt er paniek uit en gaan mensen massaal gevaarlijk en irrationeel gedrag vertonen. Die omslag: dat is het tipping point. Ik onderzoek of je tipping points kunt voorspellen en beïnvloeden. Dat kan erg nuttig zijn, het genoemde voorbeeld is enorm interessant in het kader van ‘crowd management’.’
Geef eens een voorbeeld van zo’n paniekreactie
‘Misschien nog wel het verst in ons geheugen ligt de Love Parade in Duisburg, op 24 juli 2010. Daar kwamen in het gedrang 21 mensen om het leven. Dat was ook de directe aanleiding voor ons onderzoek aan de UvA. Om gedegen onderzoek te kunnen doen, heb je kennis en informatie nodig van mensenmassa’s. Die hebben we onder meer van de Amsterdam Arena; dat is een van de plaatsen waar we onderzoek doen.’
Is ‘Duisburg’ niet gewoon het risico dat je loopt als je je in mensenmassa’s begeeft?
‘Nee. Dit soort rampen zijn te voorkomen. Er zijn beelden van die dag. Die laten duidelijk zien dat er fouten zijn gemaakt. Al een halfuur voordat het echt mis ging was te zien: dit gaat hartstikke de verkeerde kant op. Er zijn verkeerde inschattingen gemaakt en verkeerde beslissingen genomen. Dat moeten we zien te voorkomen.’
Je houdt je ook bezig met vertrouwen in data analyses. Schort het daaraan?
‘Ja. Die argwaan is trouwens best te begrijpen. Er zijn veel data beschikbaar en steeds meer beslissingen worden genomen of voorgekookt door geautomatiseerde systemen. Tomtom vertelt je hoe je moet rijden en bol.com raadt je op grond van eerdere aankopen bepaalde films aan. Maar kunnen we die informatie wel vertrouwen? Hebben dit soort systemen het beste met ons voor of manipuleren ze ons? Hoe weet ik bijvoorbeeld zeker dat mijn navigatiesysteem mij de snelste route van A naar B toont en mij niet iedere keer weer langs een tankstation voert dat sponsor is van het navigatiesysteem?’
Wat ga je vertellen op het congres?
‘Ik ga het vooral hebben over vertrouwen. Dat doe ik aan de hand van een voorbeeld waarin allerlei belangrijke aspecten – mensen, veiligheid, gevoelige informatie en privacy – aan de orde komen. Ook schets ik de ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar die ons op dit punt hebben gebracht. Verder leg ik uit hoe je er als organisatie mee om zou moeten gaan. En ik sluit af met een doorkijkje naar de toekomst.’
Tot slot, moeten we inderdaad privacy inleveren voor meer veiligheid?
‘Er is altijd een afweging. Dat is een politieke keuze die we als maatschappij moeten maken. Waar ik mij mee bezighoudt, is om beide elementen zo goed mogelijk met elkaar te verenigen. We willen privacy én veiligheid. Het onderzoek dat we doen en de systemen die we ontwikkelen, dragen daar aan bij. Wat mij betreft zijn veiligheid en privacy niet per se gezworen vijanden, ook al beweren sommigen van wel.’
Exploitatie Big Data
Tijdens het congres staat de exploitatie van Big Data en de kansen en juridische grenzen hiervan centraal. Sander Klous vertelt u deze dag alles over de impact van Big Data op maatschappij en organisaties.
Bekijk het volledige programma van het congres Exploitatie Big Data