Waarom bedrijfsjuristen veel hebben aan empirisch onderzoek

Wat overweegt men allemaal in de boardroom indien er besloten moet worden of een vorige bestuurder of commissaris aansprakelijk kan worden gesteld? Uit onderzoek blijkt dat, zelfs als er genoeg bewijs is, overwegingen van praktische aard of loyaliteit de doorslag geven om niet te gaan dagvaarden. Daarnaast maken bestuurders in de profitsector andere afwegingen dan in de non-profitsector. In dit artikel vertelt hoofddocent van de Verkorte opleiding voor de Bedrijfsjurist, Bernadette van Leeuwen, over onderhandelingen in het contracteringsproces, het verschil tussen Law in Action en Law in Books, onderzoeken naar de werking van regelingen:

Onderhandelingen in het contracteringsproces

Hoe denken praktijkjuristen over afgebroken onderhandelingen; vanaf welk moment zou het afbreken van onderhandelingen niet meer zonder gevolgen moeten blijven? De praktijk bleek het niet eens te zijn met de fasen-leer van de HR in Plas/Valburg. De rol van juristen in het contracteringsproces is in de praktijk erg gering. Daarnaast verschilt het per sector wat de bereidheid is om te gaan procederen bij zakelijke geschillen. Kijkend naar bijvoorbeeld de automotive sector, IT sector en farmaceutische sector; is in de IT sector de procedeerbereidheid minder.

Het verschil tussen Law in Action en Law in Books:

Bedrijfsjuristen maken relatief vaak mee hoe rechtsregels in de praktijk uitpakken en wat de effectiviteit van regels is. Het verschil tussen “Law in Action” en Law in the Books”. Welke motieven hebben rechtssubjecten bij gedragingen of bij regelovertreding (compliance!)? Wat gebeurt er in de praktijk? De volgende vragen kunnen worden gesteld:

1. Werken de regels zoals ze bedoeld zijn? Zoals de structuurregeling, de toepassing van algemene voorwaarden
   of de recent ingevoerde mogelijkheid om in de statuten verplichtingen tussen de aandeelhouders op te nemen van art.2:192 BW?
2. Hoe worden contractuele bepalingen in de praktijk uitgelegd?
3. Welke behoefte heeft de praktijk aan personenvennootschappen?
4. Wat verandert er in een onderneming als private equity daar de scepter gaat zwaaien?
   Als je dat aan de bedrijfsjuristen vraagt zeggen zij dat er heel veel verandert in de manier waarop zij hun werk kunnen doen.

Alleen al het ondernemingsrecht biedt talloze regelingen waarvan het de moeite waard is om te kijken wat er in de praktijk gebeurt. Nuttige informatie, ook voor de wetgever, vooral nu Boek 2 alleen maar ingewikkelder wordt.

Onderzoeken naar de werking van regelingen

WODC heeft enkele empirische onderzoeken naar de beoogde werking van regelingen op het gebied van ondernemingsrecht laten verrichten. Een van de onderzoeken is; WODC Rapport Inventarisatie werking, waaraan Bernadette van Leeuwen, hoofddocent van de Verkorte opleiding voor de Bedrijfsjurist, meewerkte. Op dit moment vindt een onderzoek plaats uitgevoerd door de Tilburg University naar de effecten van de wet aanpassing enquêterecht, waaraan u nu kunt deelnemen.

Voor bedrijfsjuristen zijn de uitkomsten van deze onderzoeken nuttig, omdat deze praktijk hun werkelijkheid is. Met empirisch onderzoek kunnen zij beter de strategie in geschillen bepalen, de besluitvorming verbeteren, prioriteiten stellen, anticiperen op non compliant gedrag, alternatieve/praktische oplossingen bedenken etc. Misschien is het goed om eerst te onderzoeken welk empirisch onderzoek de meeste nuttige informatie voor bedrijfsjuristen oplevert. Waar bevindt zich de grootste kloof tussen recht en werkelijkheid?

Door: Bernadette van Leeuwen – Partner bij Liance en hoofddocent van de Verkorte opleiding voor de Bedrijfsjurist.