Euroforum Blog Het kennis blog van Euroforum
De visie van Gerard Riemen, Directeur Pensioenfederatie, op de financiële sector. O.a. naar aanleiding van de Miljoenennota.
Nergens ter wereld is per hoofd van de bevolking zoveel voor pensioen gespaard als in Nederland. Inmiddels bevat de pensioenpot van alle Nederlanders die meedoen bij een pensioenfonds een duizelingwekkende 1.400 miljard euro. We zijn in Nederland niet alleen kampioen pensioensparen, we zijn ook nog eens kampioen in degelijkheid en voorzichtigheid. Die degelijkheid en voorzichtigheid hebben geleid tot de strengste regels en wetten rondom pensioen die er in de wereld te vinden zijn. Omdat we zo voorzichtig willen zijn met de enorme pot geld die er voor onze oude dag is, vertellen de strenge regels ons dat we onder de huidige omstandigheden onvoldoende geld opzij hebben gezet voor de pensioenen van straks. De lage rente en de stijgende levensverwachting zijn de belangrijkste oorzaken van de tekorten die de meeste Nederlandse pensioenfondsen nu kennen.
Door de te lage dekkingsgraad van veel fondsen zijn de pensioenen van miljoenen gepensioneerden en werknemers al jarenlang niet aangepast aan de inflatie. Van honderdduizenden mensen zijn de pensioenen de afgelopen jaren zelfs verlaagd. En als de omstandigheden niet snel verbeteren, dreigt in 2017 een nieuwe verlaging voor nog veel meer mensen. Deze maatregelen zetten het vertrouwen in het stelsel sterk onder druk en zorgen voor toenemende onrust onder deelnemers en gepensioneerden.
De politiek onderkent, net als de pensioensector zelf, de problemen waar ons pensioenstelsel voor staat en ziet de noodzaak te werken aan een nieuw stelsel dat het vertrouwen kan herstellen. De gevoeligheid voor marktomstandigheden en vooral de lage rente is te groot. Bovendien sluit ons pensioenstelsel niet meer naadloos aan bij de snel veranderende arbeidsmarkt, waarbij mensen vaker van baan wisselen en steeds meer mensen al dan niet tijdelijk zelfstandig werken. We praten dan ook al jaren over noodzakelijke hervormingen van ons pensioen. Staatssecretaris Klijnsma, die over pensioen gaat, organiseerde vorig jaar een brede maatschappelijke dialoog over pensioen, sprak daarnaast met de pensioensector en andere deskundigen, en vroeg (en kreeg) rapporten en adviezen van onder meer de SER en het CPB. Het kabinet kwam vervolgens met een eerste richtinggevende nota over de toekomst van het pensioenstelsel. Daarin waren nog veel onbeantwoorde vragen te vinden.
Ik zat dan ook op het puntje van mijn stoel te wachten toen de Koning op Prinsjesdag het woord nam. Een dossier dat zóveel mensen raakt, waarover zoveel gesproken wordt, dat onrust veroorzaakt en dat zo’n enorme economische en sociale impact heeft, daar móet het kabinet de Koning toch prominente aandacht aan laten schenken in de Troonrede. Dat viel even tegen. Noppes. Nada. Niets. Het woord pensioen viel in de hele troonrede niet één keer. Was het kabinet bang om de vingers te branden? Wordt een gevoelig dossier vooruitgeschoven om het over de verkiezingen heen te tillen? Ik moest denken aan het tv-programma TiTa Tovenaar, waar ik in mijn jeugd graag naar keek. Tika, de tovenaarsdochter, kende een truc waarmee ze de hele wereld stil kon zetten. Zou het kabinet haar die truc ontfutseld hebben? Het heeft er alle schijn van.
Er liggen talloze uitdagingen en hindernissen die moeten worden genomen. Het vertrouwen van het publiek wordt er niet groter op als we alles stil zetten tot na de verkiezingen en de daarop volgende kabinetsformatie. Wij staan als pensioensector niet stil en we vinden dat ook de politiek niet stil moet wíllen staan. Onze inzet is bekend in Den Haag. We willen een modern en toekomstbestendig pensioen, dat aansluit bij een veranderende arbeidsmarkt. We willen een pensioen dat minder gevoelig is voor de lage rente. En we willen een pensioen waarin we de belangrijkste risico’s samen blijven delen.
Dat zijn de risico’s die je in je eentje niet kunt dragen, zoals bijvoorbeeld het risico op lang leven en het risico op arbeidsongeschiktheid. Nog langer treuzelen ondermijnt het toch al lage vertrouwen in wat ook internationaal wordt gezien als het beste pensioenstelsel ter wereld. Er is dus alle reden om niet stil te staan, maar juist stevig door te pakken.
Meer weten?
Om u op de hoogte te houden van alle ontwikkelingen in de pensioensector, organiseren wij de Pensioen Update 2016. Hoe gaan we verder? Wat wordt er concreet van de sector verwacht? Hoe disruptief gaat het worden? Tijdens het programma nemen vooraanstaande sprekers u mee in hun visie op alle veranderingen die gaan komen. De actualiteit is de leidraad van deze dag.
