Nederland loopt voorop in betalingsverkeer

Interview door Jan Aikens (Findinet) met Hans Leenaars, Lid Raad van Bestuur, BNG en Hoogleraar Bestuurlijke Informatievoorziening, Universiteit van Amsterdam.

Prof. dr. Hans Leenaars is ‘voor de zoveelste keer’ voorzitter van het congres Toekomst van het Betalingsverkeer en hij verheugt zich daar zichtbaar op. “Het is heel inspirerend om vanuit verschillende disciplines te horen welke vernieuwingen zich hebben voorgedaan of voor de deur staan. De ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op en dan heb ik het over tal van terreinen. Technologisch natuurlijk, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld de nationale en Europese regelgeving. Veel verschillende partijen houden de vinger aan de pols om op deze ontwikkelingen te anticiperen. Denk aan bankinstellingen, betaalinstellingen, retailers en technologiebedrijven, maar ook de wetgever en toezichthouder kijken er met meer dan gemiddelde interesse naar.”

Dat hebben we inderdaad gemerkt bij de invoering van IBAN. Brussel heeft aangekondigd dat na het eerste uitstel geen tweede zal volgen. “Dat is voor Nederland ook niet nodig”, reageert Leenaars. “Europees gezien ligt het misschien wat moeilijker. Het zou me niet verbazen als sommige landen in Zuid Europa nog wat problemen met de invoering zullen hebben. Hier zijn we er helemaal klaar voor. Dat geldt zowel voor de banken als de grootbedrijven en ook bijvoorbeeld de Belastingdienst is op IBAN voorbereid. Mocht niet geheel Europa ervoor klaar zijn, dan hoeft dat niet tot problemen te leiden. In de praktijk zullen de landen dan zorgen voor een soort conversie waardoor als het ware een IBAN-betaling wordt geïmiteerd.”

Is hier nu sprake van een vernieuwing waar consumenten direct baat bij hebben? “Absoluut”, zegt Leenaars beslist. “In het oude regime had elk land zijn eigen betalingsregels en bankverkeer. Door de uniformering vindt incasso ‘europawide’ op dezelfde manier plaats. Dat geeft een enorme efficiency in het betalingsverkeer, denk aan de mogelijkheid om dat verregaand te automatiseren. Dat leidt tot lagere kosten waar de consument voordeel van heeft. Verder gaat het steeds minder uitmaken voor de webwinkelende klant of hij een product afneemt van een Nederlands bedrijf of van een onderneming elders in Europa. De efficiency qua betalen die hieruit voortvloeit komt uiteindelijk de consument ten goede.”

Grote voorsprong

En dat is vooral voor Nederlanders heel belangrijk, benadrukt Leenaars. “Wij kijken erg kritisch naar de bankkosten, meer dan de andere Europeanen. Dat komt omdat het betalingsverkeer hier voor consumenten altijd buitengewoon goedkoop is geweest.” Hij weet ook hoe dat komt: “We hebben traditioneel een grote voorsprong opgebouwd in het efficiënt verwerken van banktransacties. Zo heeft iedereen in Nederland een uniek rekeningnummer.”

Dat ligt toch voor de hand? “Als je het internationaal bekijkt, is dat niet zo vanzelfsprekend. In veel landen is dat niet het geval. Neem Duitsland, Italië en Spanje, daar zijn de systemen veel minder efficiënt en dus veel duurder voor de bankklanten. Daar is men gewend aan veel hogere bankkosten en dat betekent meteen dat daar veel draagvlak zal zijn om in efficiency te investeren. We kunnen er daarom redelijkerwijs van uitgaan dat die landen een inhaalslag zullen maken waardoor de kwaliteit van het betalingsverkeer in alle Europese landen naar een hoger niveau wordt getild.”

Of die landen bereid zijn de standaarden van Nederland, die in deze ontwikkelingen voorop loopt, over te nemen, staat volgens Leenaars niet vast. “Het zou verstandig zijn om systemen als iDeal tot standaard te verheffen, maar elk land zal in eerste instantie voor een eigen systeem kiezen. Wat dat betreft voorzie ik nog lastige discussies.

e-invoice

Maar ook in Nederland gaan de ontwikkelingen verder Leenaars wijst op de opkomst van betalen via de smartphone. “Maar ongetwijfeld komen er ook andere innovaties. Zelf verwacht ik heel veel van e-invoice.” Hij legt uit: “Steeds meer betalingen vinden via internet plaats en ca. 80% van bijvoorbeeld de acceptgiro’s worden door de consument overgetypt. Dankzij e-invoice kan daar een einde aan komen. De consument die langs digitale weg een factuur krijgt van bijvoorbeeld de energieleverancier hoeft in zijn internetomgeving alleen maar OK aan te klikken, eventueel een betaaldatum in te voeren en de transactie wordt uitgevoerd. Een fantastisch systeem dat zowel bij de aanbieder als bij de klant veel geld bespaart. In Nederland kan dit al, maar voordat dit Europees mogelijk is, zijn we wel een tijdje verder.”

“En”, zo verwacht hij, “zullen er tijdens het congres nog meer vernieuwingen gepresenteerd worden. Ik zie daar naar uit, want ik hecht grote waarde aan alles wat de consument gemak brengt.”