Op wat voor niveau ligt het vertrouwen in de pensioenfondsen?

Door Jeroen Kluizenaar, blogger tijdens het Pensioen Forum 2013

Dat werkend Nederland geen vertrouwen meer heeft in de pensioenfondsen is geen nieuws meer. Maar op wat voor niveau ligt het vertrouwen tegenwoordig? De drempel ligt vandaag de dag zó laag dat zelfs op pensioencongressen onderling wordt gedebatteerd hoe in hemelsnaam dat verloren vertrouwen teruggewonnen wordt.

Bram van Els (Backscratch) wist het goed te verwoorden. “Er is te veel fuzz over het vertrouwen rondom de penisoenen.”. We moeten het onderwerp voortaan maar laten liggen en ons richten op andere, minder belangrijkere zaken. Hoe meer we erover praten, des te meer vermindert het vertrouwen.

Jan Modaal
Daarom is het volgens Van Els tijd voor totaal iets anders. Radicale eerlijkheid noemt hij het. Geen adders en collateral damage meer. In de toekomst moet Jan Modaal weten waar hij aan toe is en nog belangrijker; weten waar hij niet aan toe is. De ‘gewone’ Nederlander moet voortaan snappen dat er binnen de pensioenfondsen nou eenmaal risico’s schuilen. Daar moet openheid in komen. En dat is lastig. Probeer iemand maar eens uit te leggen dat zijn gespaarde geld wel eens minder waard zou kunnen zijn over veertig jaar.

Is het dan niet veel voordeliger om het hele pensioen zelf in de hand te nemen? Zonder fonds en zonder eventueel verlies. Dat antwoord is simpelweg nee. “De kern is simpel,” zegt Van Els. “Je bent samen goedkoper uit als je risico’s deelt.” Oftewel, we hebben gewoonweg geen keus.

Meer openheid over vroeger en later
Hoe kunnen we nog verder het vertrouwen herstellen? De radicale eerlijkheid waar Van Els het over had gaat verder. Er moet meer openheid komen over vroeger en later. Fouten van vroeger – denk aan de clusterbommen – vallen de consument nog steeds zwaar. En hoe krijgen we duidelijkheid dat dergelijke fouten in de toekomst niet meer worden gemaakt? Van Els zegt dat je dat niet kunt beloven. “Maar we moeten zeggen dat we ons stinkende best doen en dat ze sowieso beter bij fondsen af bent dan bij verzekeraars of bij jezelf.”

Daarnaast moet ook er ook meer duidelijkheid geschept worden over de kosten. Waar belanden mijn euro’s? Deels in de broekzak van een van de directieleden? Onderzoeken hebben aangetoond dat het uitkeren van buitensporige bonussen als belangrijkste reden wordt gezien voor de stagnerende vertrouwen. Bestuurders zouden te veel bezig zijn met gewin.

Het is nogal wat waar de fondsen zich volgens Van Els moeten aan gaan houden in de toekomst. Maar zonder dat broodnodige vertrouwen lijkt een ommekeer nog ver weg.