Betekenisvolle pensioenkorting politici – Door Michael Visser

De pensioenkorting die per 1 april 2013 voor veel mensen een feit werd, brengt veel emoties teweeg. Begrijpelijk, want als gepensioneerde voel je de korting direct in je portemonnee. Maar ook werkenden worden getroffen met een verlaging van hun pensioenaanspraak. Mijn pensioen bij het ABP is met 0,5% verlaagd. Helaas bittere noodzaak. De discussie rond pensioenkortingen wordt vanuit verschillende invalshoeken gevoerd. Door argumenten en meningen in kaart te brengen haal je de emotie misschien niet weg, maar krijg je wel meer grip op dit onderwerp. Via Mattermap – een innovatieve nieuwe tool – heb ik getracht het pensioenkortingen-debat in kaart te brengen.

[Scroll door de Mattermap om te zien wie wat zegt over pensioenkortingen of klik om de Mattermap te vergroten.]

De kortingsdans ontspringen
Actueel is de pensioenkorting van politici. Op dit moment behandelt de Tweede Kamer een wetsvoorstel dat wijzigingen aanbrengt in het pensioen van politici. Dat pensioen is geregeld in een aparte wet, namelijk de Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers (Appa). Als het aan het kabinet ligt, kunnen straks ook politici – met terugwerkende kracht! – een pensioenkorting tegemoet zien. Ik ben benieuwd hoe de verschillende politieke partijen hierop gaan reageren. Partijen die met slappe argumenten fel tegen pensioenkortingen blijven pleiten – kom niet aan het pensioen van onze kiezers – zouden de boemerang bij de behandeling van het wetsvoorstel over het eigen pensioen wel eens terug kunnen krijgen. Probeert men zelf de kortingsdans te ontspringen? Ik verwacht een debat op het scherpst van de snede.

Evenwichtige bijdrage aan versobering pensioen
‘Anders dan voor kortingen bij pensioenfondsen is er in de pensioenwet voor politici geen wettelijke basis’, zo valt te lezen in de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel. Waarom een pensioenkorting toch gerechtvaardigd zou zijn, wordt door minister Ronald Plasterk (BZK) als volgt gemotiveerd: ‘De regeling van de verlaging strekt er toe om politieke ambtsdragers in dit verband niet in een bevoorrechte positie te plaatsen ten opzicht van overheidswerknemers. Door de regeling van de verlaging op dezelfde leest te schoeien als die bij overheidswerknemers, wordt van de politieke ambtsdragers een evenwichtige bijdrage gevraagd aan een versobering van de pensioenen, die ook elders in de maatschappij noodzakelijk blijkt. Als een dergelijke ingreep in de pensioenaanspraken en pensioenen van velen noodzakelijk is en deze zou achterwege blijven bij politieke ambtsdragers, zou dat een ernstige aantasting van de acceptatie van de noodzakelijke pensioenmaatregelen met zich brengen. De in dit wetsvoorstel opgenomen mogelijkheid tot verlaging van pensioenaanspraken en pensioenen van politieke ambtsdragers heeft daarmee een betekenis die veel breder is dan de gevolgen voor deze ambtsdragers alleen.’

Krachtig, maar rijkelijk laat signaal
Ik vind dit een krachtig signaal van minister Plasterk namens de regering. De vraag of de aantasting van pensioenaanspraken met deze motivering stand houdt voor een rechter is er een van andere orde. Plasterk kan daarbij op zijn minst worden aangesproken over het invoeringstraject van deze wetgeving. Die is rijkelijk laat. Deze passage in het jaarverslag 2010 van het Ministerie van BZK spreekt boekdelen over het uitstelgedrag: ‘Het opstellen van het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de adviezen van de commissie Dijkstal over fondsvorming en modernisering politieke pensioenen is vanwege de te lage dekkingsgraad bij het ABP vooralsnog aangehouden.’ Laten we wachten op stijgende beurskoersen, een stijgende rente en een dalende levensverwachting… Och, we kunnen natuurlijk ook gewoon de rekenrente wat aanpassen?!

Of gepensioneerde politici straks wat pensioen willen terugstorten in de schatkist
Ik heb wel een beetje te doen met de heren Wiegel, Van Agt en Kok. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, mogen zij straks 0,5% van de per 1 april 2013 uitbetaalde pensioenuitkering terugstorten in de schatkist. Hopelijk zijn ze goed geïnformeerd, anders houden ze aan het einde van hun pensioen nog een stukje maand over.

Artikel door: Michael Visser
Onderzoeker en universitair docent belastingrecht aan Tilburg University. Hij is gespecialiseerd in pensioen en andere toekomstvoorzieningen. Op zijn persoonlijke website www.pensioenschijfvanvijf.nl blogt hij over uiteenlopende pensioenwetenswaardigheden.

NB. Na het verschijnen van dit blog blijkt uit deze Nota van Minister Plasterk (BZK) dat gepensioneerde politici hun pensioenkorting – anders dan actieve politici – niet met terugwerkende kracht hoeven terug te betalen. Gepensioneerde rijksambtenaren sinds april 2013 maandelijks laten inleveren, maar de heren Wiegel, Kok en van Agt ontzien? Is dat evenwichtig? Ons parlement vindt blijkbaar van wel. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer heeft het wetsvoorstel met algemene stemmen aangenomen.