Big Data belooft gouden bergen

De Big Data belofte voor preventief portefeuille beheer: more bullshit?

Nederlanders hebben een voorbeeldig betaalgedrag als het om hypotheken gaat. Als het einde van de maand eerder komt dan het einde van het geld, dan blijven sommige rekeningen liggen, maar juist de hypotheekrente wordt vaak nog betaald. Een verstrekker van hypothecair krediet is daarom vaak de laatste partij die merkt dat een consument betalingsproblemen heeft. Dat is jammer, want juist de hypothecair geldverstrekker heeft een groot belang, simpelweg omdat de hypotheekschuld de grootste verplichting is die een consument heeft. Veel consumenten kunnen uit de geldproblemen raken wanneer ze tijdig hulp krijgen en de geldverstrekker wil ze hier bij helpen.

Deloitte constateert dat twee op de drie huizenbezitters zich niet goed geïnformeerd voelt door diezelfde geldverstrekker. Maar geldverstrekkers weten maar weinig over de klant. Alleen bij het aanvragen van een hypotheek wordt een handvol gegevens gevraagd. Als een klant inmiddels zijn baan verloren heeft, is hierover niks bekend, tenzij hij het zelf gemeld heeft bij tussenpersoon of geldverstrekker. Zaak dus om weer in contact te komen met de klant. Maar welke klant heeft hierbij de hoogste prioriteit? Daarvoor moet je eigenlijk weten wie het hoogste risico op geldproblemen loopt.

Big data is een flop?

Big Data belooft gouden bergen. Er is zoveel informatie beschikbaar over mensen, je hoeft het alleen maar te koppelen en je kunt zo zien wie zijn baan kwijt is. Voorbeelden te over van verzekeraars die via facebook ontdekken dat een claim onterecht is. Maar er is nogal een verschil tussen een facebook profiel bekijken omdat er een vermoeden is van fraude en het binnenhalen van grote gegevensbestanden om gedrag van een consument te voorspellen. Gartner plaatst Big Data niet voor niets in de zogeheten “trough of disillusionment”; na een grote hype waarin de voorspellingskracht van Big Data gouden bergen zou opleveren, slaat de teleurstelling toe nu blijkt dat ook Big Data zijn grenzen kent. Nassim Nicholas Taleb, auteur van The Black Swan, stuurde in juni nog een tweet de wereld in “more data = more bullshit”.

Geldverstrekkers tobben hier ook mee. Zoals Taleb aangeeft staat het resultaat van een Big Data analyse niet vast. Er zullen ongetwijfeld verbanden gevonden worden, maar kloppen die wel? Onderzoekers van Fitch vonden in 2009 bijvoorbeeld een verband tussen de relatieve hoogte van de verstrekking (de originele LTV) en achterstanden. Een prachtig verband, maar eigenlijk niet te verklaren omdat een verband tussen een hoge LTV en teruggang in inkomen (waardoor mensen de hypotheek niet meer kunnen betalen) niet evident is. De hogere LTV’s leken eerder verband te hebben met een versoepeling in acceptatiebeleid; leningen met een hoge originele LTV stammen gewoon uit het tijdperk van makkelijk geld. Leidt Big Data ons op meer dwaalsporen?

Daarnaast wil geen enkele geldverstrekker de privacy van de klant schenden. Juist voor een klant die in financiële problemen raakt, of hier risico op loopt, is het vertrouwen in de geldverstrekker cruciaal. Samen moeten immers afspraken gemaakt worden om uit de problemen te raken. De AFM adviseert in haar leidraad ook: zorg voor preventief beheer, neem in een vroegtijdig stadium contact op, maar niet alle risicofactoren zijn even makkelijk bespreekbaar met de klant.

Big Data lijkt een mogelijke flop. Het resultaat is onzeker en misschien koop je achterdocht bij de klant in plaats van vertrouwen. Maar juist de technieken die voortkomen uit Big Data bieden ook oplossingen voor deze problemen. Bijvoorbeeld het gebruik van statistische verbanden in plaats van het koppelen van gegevens. Zo is bekend dat werkloosheid een grote risicofactor is voor betaalproblemen. Maar welke klanten lopen het meeste risico op werkloosheid? In gegevensverzamelingen van derden kunnen statistische verbanden worden ontdekt. Deze verbanden kunnen worden gerelateerd aan gegevens die de geldverstrekker wél kent, zoals de branche waar een persoon enkele jaren terug werkzaam was. En door gegevens uit bronnen te combineren wordt de voorspellende kracht van dergelijke modellen groter. Zo wordt waarde toegevoegd aan gegevens die niet compleet en niet actueel zijn, zonder dat de geldverstrekker gegevens hoeft te koppelen.

Niks doen is geen optie

Techniek alleen kan echter niet de oplossing bieden. Het is ook tijd voor een discussie hoe je een klant benadert die voldoet aan een bepaald profiel. En hoe wenselijk het is om profielen samen te stellen op basis van allerlei gegevens, om nog maar te zwijgen over de bereidheid van derden om die gegevens te verstrekken. Zo blijkt uit een onderzoek van de Engelse overheid dat het krijgen van kinderen het risico op betalingsachterstand sterk verhoogt. Maar het lijkt niet zo sympathiek wanneer je na aankoop van een pak luiers gebeld wordt door een budgetcoach. Een risicoprofiel geeft nooit honderd procent zekerheid. Betekent dit dat je klanten met een licht verhoogd risico misschien uitsluit van marketingacties voor nieuwe kredieten? Of wijs je ze met meer nadruk op een (gratis) online huishoudboekje? Eén ding staat vast: niks doen is geen optie.

Praat mee! Uitnodiging rondetafel sessie

Everest organiseert op 19 november een ronde tafel event omtrent dit onderwerp. Doel van de sessie is te komen tot een gedeeld beeld over preventief beheer op basis van gebruik van eigen en big data waarmee de invulling van de zorgplicht en een gezondere portefeuille mogelijk zijn en waarmee de hypotheekverstrekker binnen de richtlijnen van de AFM opereert.

In deze sessie willen wij met u in discussie gaan over welke mogelijkheden er zijn om betalingsproblemen te voorspellen.
– Welke gegevens van uzelf of derden hebben voorspellende waarde, en hoe kunt u deze gebruiken?
– Hoe zet je geanonimiseerde data in om te voorspellen?

Daarnaast vragen wij u om mee te denken wat wenselijk is.
– Hoe ver kan en wil de branche gaan in het gebruik van gegevens van derden?
– Welke actie onderneemt u op basis van onzekere kansen?

Ik nodig u van harte uit hierbij aanwezig te zijn. Meer informatie vindt u op: www.everest.nl of r.swinkels@everest.nl.

Door: Wouter van den Berg, Business consultant Hypotheken Everest