“Blockchain verkleint papierwinkel hypotheken funding”

Aan het eind van zijn afstudeeronderzoek geeft Bart Gout op het Hypotheken Congres een korte presentatie over waar ABN AMRO mee bezig is op het gebied van hypotheken. Zijn onderzoek richtte zich vooral op de blockchaintechnologie. Want: “ondanks de dubieuze reputatie van Bitcoin biedt de techniek veel mogelijkheden.”

“Ik doe mijn afstudeerstage bij het Innovation Centre van ABN AMRO. Ik volg een opleiding aan de faculteit Bouwkunde van TU Delft, de track ‘Management in the built environment’. Hypotheken zijn de sleutel tot huisvesting, dat bracht mij bij de banken en bij de ABN AMRO.

In de blockchaintechnologie is ruimschoots geïnvesteerd. Consortia van banken, verzekeraars en technologiebedrijven zijn ermee  bezig, denk aan JP Morgan, Barclays, IBM en Microsoft. Maar ook Nederland blijft niet achter en lanceerde recent de Nationale BlockchainCoalitie met onder andere ABN AMRO, NN, TU Delft en verscheidene ministeries. Ik wilde weten wat het betekent voor vastgoed. Nieuwsvolgers kennen dat vooral van de Bitcoin, die een wat discutabele reputatie heeft opgebouwd. Maar de technologie erachter kan worden gebruikt om het hele financiële systeem een update te geven. Zo stort een consortium als R3 zich op de vertaling van papieren contracten naar zogenaamde digitale “Smart Contracts”, contracten die zichzelf controleren op voorwaarden en uitvoeren. Dat neemt veel papierwerk weg. Ook op andere plekken wordt aan blockchain toepassingen gewerkt.”

Wat is in bij al die ontwikkelingen de kernvraag?

“Hoe creëer je vertrouwen in een digitale wereld, waarin je nooit weet met wie je te maken hebt? Als we dat kunnen, zullen we daarna in staat zijn om waarde uit te wisselen over het internet. De eerste golf van het internet was het uitwisselen van informatie, de tweede wordt het uitwisselen van waarde. Hoe zorg je er nou voor dat je 100 euro kunt versturen, zonder dat iemand daar aan zit? Het antwoord zit in blockchain. Het systeem is niets anders dan een digitaal grootboek, beveiligd met cryptografie. Het legt onweerlegbaar vast dat een transactie heeft plaatsgevonden tussen partij A en B, op moment X met waarde Y. Voor de financiële sector zit daar potentie in omdat het clearing en settlement proces bijvoorbeeld dagen duurt. Als dat direct gaat, verandert dat de dynamiek fundamenteel

Welk probleem kan blockchain oplossen bij hypotheken?

Wij onderzoeken de vraagstelling: wat is de rol van de bank in het hypothekendomein over tien jaar? Dan gaat het over hypotheekfunding. Door Basel IV, PSD2, komt het hypothekenportfolio van systeembanken potentieel onder druk te staan. Banken financieren de hypotheken vanuit spaardeposito’s (60%) en door schuldfinanciering (40%). Gebundelde en gesecuritiseerde hypotheken kunnen worden opgekocht door pensioenfondsen. Maar daar zitten systeemrisico’s aan. Bijvoorbeeld doordat een bank een horizon van 7 jaar hanteert terwijl hypotheken een looptijd hebben van tien of twintig jaar. Een andere manier voor kapitaalmarktpartijen om exposure te krijgen op de hypotheekmarkt, kan zijn via een directe match met de aanvrager.

Wat betekent dat voor de banken?

Banken moeten nadenken over een nieuwe rol. Worden ze platformprovider? Of bieden ze hun kwaliteit als risicoanalist aan? Je zou een fee kunnen vragen voor je expertise: risk-as-a-service. Ze kunnen ook kiezen om servicekanaal te zijn. Als bank heb je verstand van hypotheekverstrekking. Je hoeft niet altijd ook de geldverstrekker te zijn. Of ze kunnen kiezen voor een mengvariant: we werken aan een pilot, en kiezen om vanwege Basel IV voor 20% in hypotheken te zitten. De resterende 80% wordt bijvoorbeeld één of meerdere pensioenfondsen. Dan zit je dus samen in één hypotheek. Dat moet je managen en transparant houden. Dat kunnen we via blockchain goed bereiken. Ik verwacht veel van het prototype dat we met het TUDelft Blockchain Lab bouwen. Dan kan iedereen zelf zien hoe het werkt.”

Je hebt als bouwkundige rondgelopen in hypothekenland. Hoe zie jij de huidige hypotheekmarkt?

Sinds ik ben begonnen met mijn onderzoek heb ik veel mensen in het hypothekendomein gesproken. Wat ik daarvan heb geleerd is dat de hypotheek een complexe belegging is, en dat de markt – als gevolg daarvan? – intransparant, illiquide en slecht toegankelijk maar desalniettemin enorm is. Je hoort dat investeerders tientallen basispunten meer opslag rekenen voor het liquiditeitsrisico dan voor het kredietrisico. Hier ligt dus een kans. Een transparanter product leidt tot betere verhandelbaarheid en uiteindelijk een betere prijs. En een betere prijs wint, altijd.

Ik zie dat partijen daarop beginnen te anticiperen. Ik ben benieuwd op welke termijn we hier de omslag in gaan zien.

Wilt u meer weten over de mogelijkheden die blockchain biedt binnen de hypotheekmarkt. Zorg dan dat u aanwezig bent tijdens ‘Hypotheken Next’ dat plaatsvindt op 20 juni 2017, Inn Style in Maarssen.