‘Zonder beklemmende fiscaliteit beter maatwerk’

Het hypotheken Next congres gaat over de hypotheken van de Toekomst. Welke ontwikkelingen zijn er in dat kader te verwachten? Een gesprek met Mark de Rijke, directeur van De Hypotheekshop. “Mocht de hypotheekrenteaftrek  vervallen dan wordt de rol van de hypotheekadviseur nog belangrijker – dan kunnen we veel beter maatwerk leveren”.

Welke trends ziet u?

Er gebeuren dingen in de wereld van de hypotheken zelf, en rond het hypotheek-advies. Om bij dat laatste te beginnen: in de ogen van de consument zijn wij nu de adviseur maar vooral ook de hypotheek-regelaar. Papieren verzamelen, kopieën doorsturen naar geldverstrekkers, akkoord krijgen, dat soort dingen. Dit regelwerk wordt nu door ons gedaan na het eigenlijke advies. Veel van dat werk kan ook worden geautomatiseerd. Er draaien bijvoorbeeld pilots waarbij de brondata van Belastingdienst, UWV en Mijnpensioenoverzicht gekoppeld kunnen worden, zodat geldverstrekkers veel sneller de administratieve afhandeling kunnen verzorgen. Dan is er eigenlijk geen sprake meer van bemiddeling. De consument geeft akkoord om zijn data te delen met de adviseur en later, na het adviestraject, met de geldverstrekker waar de hypotheek wordt aangevraagd en dan is het klaar.  De rol van de hypotheekadviseur gaat dan schuiven – het zwaartepunt komt vóór dat regelwerk te liggen met de focus volledig op het advies. En ook in de jaren erna, bij het passend houden van de hypotheek op de ontwikkelingen in de verschillende levensfasen van de hypotheekgever (klant).

Hoe kijkt u naar de groei van execution only?

Execution only is het ‘zonder advies regelen van je hypotheek’. Wij zijn adviseurs, en vinden het vreemd dat je voor alles wat je doet een vergunning nodig hebt, maar dat een consument na het “goed” invullen van een toets wordt verondersteld zelf de juiste hypotheek te kunnen regelen; de grootste uitgave in iemands leven. Wij zijn niet tegen execution only, we gaan het zeker faciliteren, maar denken niet dat het grote aantallen gaan zijn. Maar er zal zeker een groeiende groep consumenten zijn die hier gebruik van wil maken.  De veranderende samenstelling van de maatschappij en de arbeidsmarkt, complexe fiscale situaties uit het verleden gaan er eerder voor zorgen dat de behoefte aan advies zal gaan toenemen.

Wij zetten daarom in op hybride advies. Een mengvorm tussen execution only en volledig advies en bemiddeling. Hierbij bepaalt de consument zelf op welk moment er behoefte aan advies is. Voor de een zal dat vanaf het eerste moment zijn maar voor een ander wellicht pas op het eind, als een soort laatste check.

De tweede trend die u ziet heeft te maken met veranderingen in de maatschappij?

Ja, en die zullen ook grote gevolgen hebben voor de hypotheken. Er komen meer alleenstaanden, andere samenlevingsvormen en een toekomstige arbeidsmarkt met weinig vaste contracten. Dat vraagt nog meer creativiteit en inlevingsvermogen van hypotheekadviseurs. Een recent voorbeeld in het nieuws illustreert dat. Mensen met een NHG-hypotheek kunnen de lage rente niet altijd meeverhuizen. Een goede adviseur kan op zijn vingers natellen dat starters na een paar jaar willen doorverhuizen, samenwonen, kinderen krijgen. Een goede adviseur neemt dat mee in zijn hypotheekadvies en kijkt niet alleen naar de laagste rente op dit moment. Wij merken gelukkig steeds meer dat geldverstrekkers naast rente ook zeer sterk op hun flexibiliteit binnen de voorwaarden worden beoordeeld en dat is een goede ontwikkeling.

Het vraagt ook aanpassingen van hypotheekproducten. De fiscaliteit en de regelgeving staan dat nu nog vaak in de weg. Maar we hopen dat daar de komende jaren meer ruimte in zal ontstaan. Wat mooi zou zijn is dat je bijvoorbeeld niet de hele, maar een halve hypotheek zou mogen aflossen in de dertig jaar looptijd zonder je hypotheekrente aftrek te verliezen. En je kunt het makkelijker maken voor senioren hun afgeloste woning van een paar ton gedeeltelijk weer om te zetten in geld als hun aow onvoldoende is om langer te kunnen blijven wonen in de huidige woning maar ook om grote uitgaven te kunnen doen zoals het realiseren van een slaapkamer beneden of het plaatsen van een traplift.

Dat aansluiten op de behoeften van mensen wordt nu gedeeltelijk belemmerd door de fiscaliteit, regelgeving in de zin van toetsingsnormen en de bestaande producten. We moeten toe naar een omgeving waarbij zowel de regelgeving als de producten flexibeler worden. En dan veel meer aansluiten bij starters, senioren of mensen met een flexibele arbeidsrelatie,  en hun behoeften op dat moment.

Een trend waar ik u niet over hoor is dat pensioen en hypotheek meer verstrengeld zullen raken. Wat denkt u?

Ik vind dat wel heel lastig. Een pensioen is een zekerheid, uitgesteld loon.  Hoe je dat verantwoord zou moeten verweven met de hypotheek is mij nog niet helemaal duidelijk. Wellicht dat daar op termijn hele slimme oplossingen voor te bedenken zijn.

Wat ziet u veranderen in de wereld van de geldverstrekkers?

Grootbanken zien hun aandeel kleiner worden. Regiepartijen krijgen een steeds groter deel  van de hypotheekmarkt in handen. Heeft natuurlijk ook met de lage rentestand te maken en daardoor de wens van de consument voor lange rentevast perioden. Regiepartijen Kunnen makkelijker lange looptijden aanbieden tegen lage rentes; ze hoeven niet te voldoen aan de steeds strengere Basel-voorschriften. Hoe dat er op langere termijn uit zal zien durf ik niet te zeggen. Als de rente uiteindelijk weer gaat stijgen, zal de appetijt van de pensioenfondsen wel weer wat afnemen.

Wat verwacht u op het gebied van de hypotheekrenteaftrek?

Er zijn al heel veel maatregelen genomen de afgelopen jaren om de hypotheekrente aftrek te beperken. Wij zijn er geen voorstander van om dit nu nog verder te beperken. Maar ik ga er wel van uit dat er over vijftien jaar geen hypotheekrenteaftrek meer is.

Wij zien dat niet als een bedreiging voor de rol van de hypotheekadviseur. Door alle transparantie zal de behoefte aan advies alleen maar toenemen. Een ander voordeel is dan natuurlijk  dat er veel meer ruimte ontstaat voor maatwerk vooraf en tijdens de looptijd van een hypotheek omdat  we niet meer in de fiscale klem zitten die nu het “echte” maatwerk in de weg staat.”