Arjen Gielen (NHG): “Samenwerken aan innovaties in de markt!”

Arjen Gielen is directeur van het Waarborgfonds Eigen Woningen, de organisatie achter de Nationale Hypotheek Garantie. Hij ziet de behoefte aan maatwerk toenemen, terwijl het aanbod aan hypotheken juist minder keuzevrijheid biedt.

Twee trends die een spanning veroorzaken?

Veranderende demografie en flexibilisering op de arbeidsmarkt leiden tot meer behoefte aan maatwerk. Tegelijkertijd wordt het aanbod van gestandaardiseerde hypotheken eenzijdiger. Dat is het gevolg van digitalisering, standaardisering en aangepaste regelgeving. Allebei de trends vinden plaats, en dat leidt tot toenemende spanning. Onze missie is om dat spanningsveld aan te pakken.

Daar zijn genoeg mogelijkheden voor. Als je maar goed samenwerkt aan innovaties in de markt. De belangrijkste winst is te behalen in het écht denken vanuit de klant. Dat is een kwestie van je in de klant verplaatsen, denken vanuit diens belang bij een verantwoorde hypotheek, en nieuwe concepten snel naar de markt brengen om te bezien of ze werken. Ook regelgeving kan innovaties triggeren, maar dat heeft vaak meer voeten in de aarde.

Is de markt rijp voor innovaties?

De tijd is er rijp voor: er is nu ook gelegenheid om te innoveren op de hypotheekmarkt. Er komen nieuwe geldverstrekkers uit het buitenland, en in reclameboodschappen wordt gehamerd op de vernieuwing. Maar onder druk van regelgeving zijn er steeds minder hypotheekvormen overgebleven. Met weliswaar als voordeel meer veiligheid voor huizenkopers, maar als nadeel dat sommige groepen klanten met specifieke behoeften moeilijker bereikt kunnen worden: starters, senioren, zelfstandigen en flexwerkers bijvoorbeeld.

We hebben nu dus – dankzij de regelgeving – een hypotheek die veiliger is. Maar deze vooruitgang alleen is niet voldoende om recht te doen aan de behoeftes. En voor veel geldverstrekkers is het een uitdaging, aanvullingen te ontwikkelen op deze ‘standaard hypotheek’.

Hoe verwacht u dat die trends zich ontwikkelen?

In de komende jaren zal deze rem op de hoogte van de leningen nog wel verder doorzetten. Dat leidt niet meteen tot een kleinere markt. Want met deze lage rente zijn de volumes hoog. Maar ondertussen neemt ook de verscheidenheid in hypotheekverstrekkers toe. Daar ontstaan nieuwe vormen. Pensioenfondsen gaan bijvoorbeeld een actievere rol spelen, en regiepartijen die voor consumenten een aanbod samenstellen.

Al die ontwikkelingen zorgen dat de spanning in de hypotheekmarkt een tijd onderhuids zal blijven. Maar daarmee lost de problematiek niet op: voor sommige doelgroepen worden koopwoningen onbereikbaar. Zij zullen langer huren, of alleen tegen hoge kosten een hypotheek kunnen afsluiten. Dat zal leiden tot politieke druk op het systeem, en nieuwe uitzonderingen op de regels. Dat zou ik afraden.

Wat zou de politiek moeten doen?

Verstandiger lijkt me om de speelruimte binnen de bestaande regels beter te benutten. Als partijen hier samen in optrekken (dus de verstrekkers, samen met het Waarborgfonds Eigen Woningen) is er veel mogelijk zonder uitzonderingen op de regels te creëren.

In de politiek komt vaak de aanpassing van de rente-aftrek ter sprake. Voor de hypotheekmarkt betekent dat onzekerheid, terwijl er juist behoefte is aan een heldere blijvende keuze. Het nieuwe Kabinet zal hier duidelijkheid over moeten bieden.

Ondertussen kan de markt in onderlinge samenwerking veel beter innoveren.

Pensioenen

Pensioen en hypotheken worden steeds meer verweven. Hoe ziet u dat?

Daar zijn heel concrete ideeën voor. Bijvoorbeeld het aanwenden van inleg voor pensioen voor de eigen woning. Als je beide ziet als gelijkwaardige vermogensopbouw is dit een heel elegante manier om deze twee aan elkaar te koppelen. Als starter kun je je geld maar aan één ding uitgeven. Heb je ook nog een studieschuld, dan wordt een huis kopen ingewikkeld. We blijven het moeilijk vinden om vermogen uit de woning vrij te maken voor de oude dag. Banken willen er vooralsnog niet graag aan.

Maakt het voor u uit of hypotheken zijn vervat in een blockchain-achtige waardeketen, of in euro’s wordt verrekend?

De blockchainsystematiek is op zich hartstikke interessant. Wat nog wel een probleem is, is dat het systeem niet overal wordt geaccepteerd, en dat het nog echt volwassen moet worden.  We volgen het op de voet, maar voorzichtigheid met de invoering ervan is wel gewenst.

Welke veranderingen zou u graag zetten op een verlanglijstje voor de hypotheken van de toekomst?

“Ik zou willen dat in de markt een duidelijke basishypotheek ontwikkeld wordt. Bijvoorbeeld met hypotheek met een LtV van 80%, gecombineerd met een extra hypotheekdeel van 21%, waarvoor de rente, de aflossingseisen, de rol van een verzekering, kunnen differentiëren naargelang de doelgroep. Helemaal mooi, als je daar dan nog mee combineert dat je beter onderscheid kunt maken naar bijvoorbeeld het inkomensperspectief. Ik zie daar voordelen in zitten voor de markt, de aanbieders van financiering, de consument en het toezicht. ”